重(zhong)(zhong)安(an)(an)(an)江(jiang)(jiang)水碾(nian)群位于(yu)黃平縣重(zhong)(zhong)安(an)(an)(an)鎮(zhen)東南400米(mi)處的(de)(de)重(zhong)(zhong)安(an)(an)(an)江(jiang)(jiang)江(jiang)(jiang)心沙(sha)(sha)洲上。水碾(nian)群始建(jian)(jian)于(yu)明代,據《明史·卷三百(bai)一十二(er)·四川(chuan)土司(si)(si)二(er)》記載:“洪武四年平蜀,遣(qian)使諭(yu)之。五年,領安(an)(an)(an)撫司(si)(si)二(er),曰(yue)(yue)草塘,曰(yue)(yue)黃平;長官司(si)(si)六,曰(yue)(yue)真州(zhou)(zhou),曰(yue)(yue)播州(zhou)(zhou),曰(yue)(yue)余(yu)慶,曰(yue)(yue)白泥,曰(yue)(yue)容山,曰(yue)(yue)重(zhong)(zhong)安(an)(an)(an)”。永樂四年(1406)設重(zhong)(zhong)安(an)(an)(an)長官司(si)(si),弘治元(yuan)年(1488)設重(zhong)(zhong)安(an)(an)(an)守御千(qian)戶所,并屯(tun)兵于(yu)重(zhong)(zhong)安(an)(an)(an)江(jiang)(jiang)堡上。大量屯(tun)軍的(de)(de)涌入(ru),帶(dai)來中原各地先(xian)進(jin)的(de)(de)文化和生產方式(shi),他們(men)利用重(zhong)(zhong)安(an)(an)(an)江(jiang)(jiang)上隆起的(de)(de)沙(sha)(sha)洲大規模建(jian)(jian)造(zao)水碾(nian),取替(ti)土著居(ju)民仍(reng)用石碓(dui)舂米(mi)的(de)(de)原始勞作(zuo)。
建造重安江(jiang)水(shui)(shui)碾群選址考(kao)究。此段江(jiang)水(shui)(shui)被沙洲(zhou)從中剖開(kai),形成(cheng)南(nan)高北(bei)(bei)低兩(liang)支河道(dao),高差為1.12米。水(shui)(shui)碾水(shui)(shui)輪(lun)(lun)(lun)深藏(zang)沙洲(zhou)腹部(bu),每個碾房從開(kai)入(ru)水(shui)(shui)孔兩(liang)眼引江(jiang)水(shui)(shui)沖擊水(shui)(shui)輪(lun)(lun)(lun),南(nan)北(bei)(bei)江(jiang)面高差產(chan)生的水(shui)(shui)力足以(yi)使水(shui)(shui)輪(lun)(lun)(lun)旋轉并帶動滾輪(lun)(lun)(lun)工作。余水(shui)(shui)匯入(ru)北(bei)(bei)支河道(dao)。
重安江水(shui)碾(nian)群規模宏大(da),明末為其鼎(ding)盛時期(qi),共(gong)有40余座。水(shui)碾(nian)群現存(cun)碾(nian)房19座,沿(yan)沙洲“一”字順江排列。雨季,碾(nian)房草棚常被洪峰卷走,但(dan)沉重的(de)石滾輪和藏于沙洲腹部的(de)水(shui)輪卻安然無(wu)恙。
水(shui)碾(nian)(nian)的(de)原始(shi)功能是(shi)用(yong)于(yu)谷物脫(tuo)殼(ke)去麩,隨著打米機普及,重(zhong)安江水(shui)碾(nian)(nian)群的(de)原始(shi)功能逐漸減(jian)弱。土(tu)改時水(shui)碾(nian)(nian)劃(hua)歸集體,上(shang)世(shi)紀80年代后由生產隊陸續賣給周(zhou)、潘、楊、沈(shen)等(deng)姓農民(min),目前仍有13座正常(chang)使用(yong),主(zhu)要用(yong)于(yu)碾(nian)(nian)桐籽榨油、碾(nian)(nian)竹材造紙、碾(nian)(nian)做香的(de)原料粉末等(deng)。
重(zhong)安江水碾保留了古老的(de)歷史信息,是(shi)重(zhong)安江上一道亮(liang)麗的(de)文(wen)化景觀(guan)。