生平經歷
早年經歷
曹(cao)芳,字(zi)蘭卿,因魏明帝(di)曹(cao)叡(rui)的(de)(de)親生兒子全部(bu)夭折(zhe),所以曹(cao)芳與秦王(wang)曹(cao)詢(xun)被曹(cao)叡(rui)收為養子。作(zuo)養子自小(xiao)在宮中成長的(de)(de)曹(cao)芳,出生來歷一(yi)概不詳(xiang)。據《魏氏(shi)春(chun)秋》記載,曹(cao)芳可(ke)能(neng)是任城王(wang)曹(cao)楷(kai)的(de)(de)兒子,曹(cao)彰的(de)(de)孫(sun)子、曹(cao)操的(de)(de)曾(ceng)孫(sun)。
青龍三(san)年(235年),曹芳被封為齊王。
登基為帝
景(jing)初三年正(zheng)月(yue)(yue)初一(yi)日(ri)(239年1月(yue)(yue)22日(ri)),魏(wei)明帝曹(cao)(cao)叡(rui)病重,怕導致國家根基(ji)不穩,于是立曹(cao)(cao)芳(fang)為皇太子,當(dang)天,魏(wei)明帝病逝,曹(cao)(cao)芳(fang)即(ji)位,年僅八歲,尊魏(wei)明帝的皇后(hou)郭氏(明元皇后(hou))為皇太后(hou),由(you)大(da)將軍曹(cao)(cao)爽和太尉(wei)司馬懿共同(tong)輔政。同(tong)年七月(yue)(yue),曹(cao)(cao)芳(fang)開始(shi)親臨(lin)朝政,聽取大(da)臣奏事。 第二年改(gai)年號為正(zheng)始(shi)。
正(zheng)始五年(nian)(244年(nian))二月,曹芳在曹爽(shuang)的建議下,下詔令(ling)曹爽(shuang)率(lv)兵伐蜀 ,結果無(wu)功而返。
正(zheng)始八(ba)年(247年),大(da)將軍曹(cao)爽(shuang)聽何晏、鄧飏、丁(ding)謐之計,軟禁郭太后于永寧(ning)宮,郭太后和曹(cao)芳(fang)告別(bie)時相對哭(ku)泣(qi)。曹(cao)爽(shuang)自此專權。
正始十年(249年)正月初六日,曹芳離開(kai)洛陽(yang)去祭(ji)掃魏明帝的墳墓高平陵,曹爽(shuang)兄(xiong)弟均跟從。司馬(ma)懿乘機上奏永寧太后(hou),請廢曹爽(shuang)兄(xiong)弟,并率(lv)兵屯(tun)司馬(ma)門(men),控(kong)制(zhi)京城(cheng)。曹爽(shuang)最(zui)終(zhong)屈服,自請免去職務(wu),不久被司馬(ma)懿定罪,夷(yi)滅三族,史稱高平陵事件。從此曹魏軍政大權落入(ru)司馬(ma)懿之手。同年四月,改年號為嘉(jia)平。
司馬(ma)(ma)(ma)懿死后(hou),其(qi)子司馬(ma)(ma)(ma)師(shi)把持(chi)朝政。嘉平(ping)六年(254年)二月,中(zhong)書令李豐和張(zhang)皇后(hou)的(de)父(fu)親光祿大(da)(da)夫(fu)張(zhang)緝等(deng)人圖謀廢(fei)掉司馬(ma)(ma)(ma)師(shi),改立夏侯(hou)玄(xuan)為大(da)(da)將軍。事情(qing)敗露,被(bei)司馬(ma)(ma)(ma)師(shi)滅族。同年秋(qiu),司馬(ma)(ma)(ma)昭奉命出(chu)擊姜(jiang)維,到達京師(shi),曹芳(fang)在平(ping)樂觀觀兵。許允與左右親信(xin)謀劃(hua),乘(cheng)司馬(ma)(ma)(ma)昭請辭的(de)時候將其(qi)殺死,率領這支(zhi)部隊(dui)討伐司馬(ma)(ma)(ma)師(shi)。詔書已經寫(xie)好了,但曹芳(fang)因(yin)恐懼而沒(mei)實行(xing)。司馬(ma)(ma)(ma)師(shi)因(yin)此打算廢(fei)掉曹芳(fang)帝(di)位(wei)。
被廢去世
嘉平六(liu)年(nian)(254年(nian))九月,司馬師聯合公卿中朝大(da)臣上奏郭太后,言及曹芳(fang)年(nian)長不親(qin)政、沉迷(mi)女色(se)、廢(fei)棄講(jiang)學、棄辱儒(ru)士、與優人、保林等淫亂作樂并彈(dan)打進諫的(de)清商令(ling)令(ling)狐景、清商丞(cheng)龐熙乃至用燒鐵重傷令(ling)狐景身體、太后喪母時不盡禮(li)等罪,請(qing)依霍(huo)光故事廢(fei)曹芳(fang)的(de)帝(di)位(wei),得到(dao)許可(ke)。曹芳(fang)搬出洛陽(yang),在河內郡重門營建齊(qi)王宮,所有(you)禮(li)儀制度都如(ru)同諸侯王的(de)封(feng)國。朝廷通過商議(yi),決(jue)定改立高(gao)貴鄉公曹髦為帝(di)。
泰始元年(nian)(265年(nian)),司馬(ma)昭之子(zi)司馬(ma)炎篡(cuan)魏建(jian)立晉朝之后(hou),封曹芳(fang)為邵陵縣(xian)公。
泰始(shi)十(shi)年(nian)(nian)(274年(nian)(nian)),曹芳(fang)去世,終年(nian)(nian)四(si)十(shi)三歲,謚號厲公。
為政舉措
政治
遵照遺命
景(jing)初三年(nian)(239年(nian))正月,曹(cao)芳繼位(wei),遵照魏明帝的(de)遺命(ming),下詔(zhao)以(yi)大(da)將軍(jun)曹(cao)爽和太(tai)尉司(si)馬(ma)懿(yi)輔佐朝政,以(yi)司(si)徒(tu)、司(si)空、冢宰(zai)、元輔等統領百官,各(ge)項準備動工的(de)宮(gong)殿(dian)、臺閣,一概罷(ba)免(mian),官府(fu)及公卿(qing)府(fu)中六十歲以(yi)上(shang)的(de)奴婢,放(fang)他們出(chu)去做一般的(de)平(ping)民(min)。
安置百姓
景初三年(239年)六月(yue),因為遼東郡東沓縣官吏、百(bai)姓渡海到齊郡居(ju)住,曹芳下(xia)令將把原來的縱城(cheng)改名(ming)為新沓縣來安置遷逃過(guo)來的百(bai)姓。
正始元年(nian)(240年(nian))三月初八日,組織(zhi)遼東郡汶(wen)縣(xian)(xian)和北豐(feng)縣(xian)(xian)百姓大規(gui)模渡海遷徙,又劃出齊郡的西安縣(xian)(xian)、臨(lin)淄縣(xian)(xian)和昌(chang)國縣(xian)(xian)的土地設置(zhi)新(xin)汶(wen)縣(xian)(xian)、南豐(feng)縣(xian)(xian),讓(rang)遠(yuan)途遷徙而來的百姓定居。
祭祀功臣
正(zheng)始四年(nian)(243年(nian))七月,曹芳下詔在(zai)魏武帝(di)曹操的廟庭中(zhong)舉行祭(ji)祀(si)儀式,祭(ji)祀(si)已故大(da)(da)司(si)馬曹真、曹休(xiu)、征(zheng)南大(da)(da)將(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)軍(jun)夏侯尚(shang)、太(tai)常桓階(jie)、司(si)空陳群(qun)、太(tai)傅鐘(zhong)繇、車騎將(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)軍(jun)張郃、左將(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)軍(jun)徐晃、前(qian)將(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)軍(jun)張遼、右將(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)軍(jun)樂(le)進、太(tai)尉華歆、司(si)徒王朗(lang)、驃騎將(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)軍(jun)曹洪、征(zheng)西將(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)軍(jun)夏侯淵、后將(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)軍(jun)朱靈(ling)、文聘、執金(jin)吾(wu)臧霸(ba)、破虜將(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)軍(jun)李(li)典(dian)、立義將(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)軍(jun)龐德、武猛校尉典(dian)韋等功(gong)臣名將(jiang)(jiang)(jiang)(jiang)。
正始六年(245年)十(shi)一(yi)月,祫(xia)祭(ji)先祖于太(tai)祖廟,又一(yi)并祭(ji)祀前面(mian)評(ping)定的二十(shi)一(yi)位輔佐曹操的大臣。
外交
正(zheng)始五年(nian)(244年(nian))九月,北方鮮卑族部落南下(xia)歸附(fu)魏國,朝廷把他們安置在遼(liao)東(dong)郡屬(shu)國,設(she)立昌黎縣讓他們生活居住。
軍事
諸部來降
正始七年(246年)二(er)月,幽州刺史毌(guan)丘儉討伐高句驪,五月,又討伐濊貊(mo),均旗開得勝(sheng)。韓那(nei)奚等數十國紛(fen)紛(fen)率其部(bu)族投(tou)降。
與吳交戰
嘉平四年(252年)十(shi)一(yi)月,朝廷(ting)派遣征南大(da)將(jiang)軍王昶、征東(dong)將(jiang)軍胡遵、鎮南將(jiang)軍毌丘儉等率軍攻打吳國。同(tong)年十(shi)二月,吳國大(da)將(jiang)軍諸(zhu)葛恪領(ling)兵反擊,在東(dong)關大(da)敗魏(wei)軍。魏(wei)軍退還。
嘉平五年(253年〉五月,諸葛恪率兵圍攻(gong)魏國的合肥郡新城縣。朝廷派(pai)太尉司馬孚督(du)師(shi)增援,七月,吳國撤(che)軍。
文化
曹(cao)芳(fang)正始年間,出現了著名的(de)正始文學,代表人物(wu)有何晏、王弼、夏侯玄等,前兩者(zhe)也(ye)(ye)是魏晉玄學的(de)代表人物(wu)。竹林(lin)七賢也(ye)(ye)曾活躍(yue)于(yu)曹(cao)芳(fang)在(zai)位時期(qi)。
歷史評價
毌丘儉:懿每嘆說齊王(wang)自堪(kan)人主(zhu),君臣之義定。奉事以來十有五載(zai),始欲歸政,按行武庫,詔問(wen)禁兵不(bu)得妄出。師自知奸慝,人神所不(bu)祐,矯(jiao)廢(fei)君主(zhu),加之以罪。
滕胤:曹(cao)芳暗劣,而政在私(si)門,彼(bi)之民(min)臣,固有離(li)心(xin)。
郭太后廢曹芳(fang)詔令(ling):皇帝芳(fang)春秋已長,不親萬機(ji),耽(dan)淫內寵(chong),沈(shen)漫女德(de),日延(yan)倡優,縱(zong)其丑謔;迎六宮家(jia)人留止內房,毀人倫(lun)之敘(xu),亂男(nan)女之節(jie);恭孝日虧,悖(bei)慠滋(zi)甚,不可(ke)以承(cheng)天緒,奉(feng)宗廟(miao)。
陳壽:古者以(yi)天下為公,唯賢是與。后代(dai)世位,立子以(yi)適(shi);若(ruo)適(shi)嗣不(bu)繼,則宜取(qu)旁親明德,若(ruo)漢之文、宣者,斯(si)不(bu)易之常準也(ye)。明帝既不(bu)能然,情系私(si)愛,撫養嬰孩,傳(chuan)以(yi)大器,托付不(bu)專,必參枝族,終于曹爽(shuang)誅(zhu)夷(yi),齊王替位。
何(he)焯:芳臨(lin)御數載,非(fei)若昌(chang)邑始征,若果君德有闕,播惡于(yu)眾,師何(he)難執以為辭?今稱太(tai)后(hou)之令,發(fa)床笫之私,有以知其為誣矣。
梁章鉅:齊(qi)王臨御之初,即罷宮室工作,免官(guan)奴(nu)婢六十(shi)以上為良人(ren),出內府金(jin)銀銷冶(ye)以供(gong)軍用;二年(nian)通《論語(yu)》,五年(nian)通《尚書(shu)》,七年(nian)通《禮記》,三祀孔子,以顏(yan)子配;良法美(mei)政,史不絕書(shu)。