拖雷監國
成(cheng)吉思汗去世(shi)后,指定窩(wo)(wo)闊臺繼承。但(dan)窩(wo)(wo)闊臺還在遠方出征,無法(fa)舉行忽里臺大(da)會的選舉。這時拖(tuo)雷擔任(ren)監國數年之久(jiu),直到窩(wo)(wo)闊臺返回。這種監國是正式(shi)朝廷(ting)的代理元首。公元1227年8月至1229年秋在位,計3年。
垂簾聽政
脫列哥(ge)那(-1265年(nian))一譯(yi)朵列格捏,乃(nai)馬(ma)真(zhen)氏,是(shi)元(yuan)太宗(zong)窩(wo)闊(kuo)臺(tai)的(de)第六皇(huang)后(hou)(hou),元(yuan)定宗(zong)貴(gui)由(you)(you)(you)的(de)母親。乃(nai)馬(ma)真(zhen)后(hou)(hou)想(xiang)讓自己的(de)長子貴(gui)由(you)(you)(you)成為繼承(cheng)人。但(dan)元(yuan)太宗(zong)更喜(xi)歡(huan)三(san)子闊(kuo)出(chu)。闊(kuo)出(chu)于(yu)1236年(nian)戰(zhan)死后(hou)(hou),元(yuan)太宗(zong)有(you)意讓闊(kuo)出(chu)的(de)長子失(shi)烈(lie)門繼承(cheng)。元(yuan)太宗(zong)在1241年(nian)底去世后(hou)(hou),失(shi)烈(lie)門年(nian)幼(you),有(you)聲(sheng)望的(de)拔都(dou)又(you)因與貴(gui)由(you)(you)(you)有(you)舊(jiu)怨而拒絕(jue)出(chu)席推(tui)舉大(da)汗的(de)忽里臺(tai)大(da)會(hui)。因此乃(nai)馬(ma)真(zhen)后(hou)(hou)從1242春開始臨(lin)朝稱制(zhi)。蒙古帝(di)國(guo)貴(gui)由(you)(you)(you)汗(元(yuan)定宗(zong))之妃,名斡(wo)兀立(li)海(hai)(hai)迷失(shi)。1248年(nian)貴(gui)由(you)(you)(you)汗卒,海(hai)(hai)迷失(shi)在拔都(dou)等諸王支持下(xia),抱幼(you)子失(shi)列門垂簾聽政,稱制(zhi)三(san)年(nian)。
被害
在位時兩子忽察、腦忽另建府邸與其母(mu)相對抗,以致一國三(san)主;另一方面,宗王們又(you)擅自(zi)簽發文書,頒降令(ling)旨。由于(yu)朝(chao)廷(ting)內部的紛爭,使(shi)汗國陷入(ru)了(le)混(hun)亂之中(zhong);又(you)遇大旱(han),水泉盡涸,野草自(zi)焚,牛馬十死八九,民不聊生(sheng)。
經兩年斗爭(zheng),1251年7月1日宗王們舉行忽里臺(tai)(tai)大會,擁(yong)戴拖雷(lei)的兒子(zi)蒙(meng)哥(ge)登基即位,海(hai)迷(mi)失(shi)(shi)后(hou)被拘禁(jin)起來。元憲(xian)宗蒙(meng)哥(ge)即位后(hou),海(hai)迷(mi)失(shi)(shi)后(hou)暗(an)中策(ce)動窩(wo)闊臺(tai)(tai)系的宗王,并且施巫術暗(an)害蒙(meng)哥(ge),1252年夏天,事情敗漏,海(hai)迷(mi)失(shi)(shi)后(hou)被蒙(meng)哥(ge)下(xia)令(ling)投入(ru)河(he)中溺死(si)。
至元(yuan)(yuan)三年(1266年)十月,太廟建(jian)成(cheng),制尊謚廟號,元(yuan)(yuan)世祖忽必烈為海迷失上謚號為欽淑(shu)皇后。
古文記載
《元(yuan)史·列傳(chuan)第一·后妃一》
定(ding)宗(zong)欽淑皇(huang)后,名(ming)斡(wo)兀立(li)海迷失(shi)。定(ding)宗(zong)崩(beng),后抱子失(shi)烈門垂簾聽政者(zhe)六月(yue)。至(zhi)元二(er)年,追謚欽淑皇(huang)后。
《元(yuan)史·憲宗本(ben)紀》記載(zai)
憲宗(zong)二年(1252年),“夏,駐蹕和林。分遷諸王于(yu)(yu)各所:各丹于(yu)(yu)別(bie)石八里(li)地(di),蔑里(li)于(yu)(yu)葉兒的石河,海都(dou)于(yu)(yu)海押立(li)(li)地(di),別(bie)兒哥于(yu)(yu)曲兒只(zhi)地(di),脫(tuo)脫(tuo)于(yu)(yu)葉密(mi)立(li)(li)地(di),蒙哥都(dou)及(ji)太(tai)宗(zong)皇(huang)后乞(qi)里(li)吉忽(hu)帖(tie)尼于(yu)(yu)擴端所居(ju)地(di)之(zhi)西。仍以太(tai)宗(zong)諸后妃家貲分賜親王。定(ding)宗(zong)后及(ji)失(shi)烈門(men)母以厭禳事覺,并賜死,謫失(shi)烈門(men)、也(ye)(ye)速(su)、孛里(li)等于(yu)(yu)沒(mei)脫(tuo)赤之(zhi)地(di),禁錮和只(zhi)、納忽(hu)、也(ye)(ye)孫脫(tuo)等于(yu)(yu)軍營。”
《元史》卷七十四 志第二十五記載
至元三(san)年,“冬十月,太廟成(cheng)。丞相(xiang)安(an)童、伯顏言:“祖(zu)宗(zong)世數、尊謚廟號、配(pei)享(xiang)功臣、增祀(si)四世、各廟神(shen)主、七祀(si)神(shen)位、法服祭器等(deng)事,皆宜(yi)以時(shi)定”。
乃命平(ping)章政事趙璧等集議(yi),制尊謚廟號,定(ding)為(wei)八(ba)室(shi)。烈(lie)祖(zu)(zu)神元皇(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)帝、皇(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)曾祖(zu)(zu)妣(bi)宣懿皇(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)后第(di)(di)(di)一室(shi),太祖(zu)(zu)圣(sheng)武皇(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)帝、皇(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)祖(zu)(zu)妣(bi)光獻皇(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)后第(di)(di)(di)二(er)室(shi),太宗英文(wen)皇(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)帝、皇(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)伯(bo)妣(bi)昭慈(ci)皇(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)后第(di)(di)(di)三室(shi),皇(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)伯(bo)考(kao)術赤、皇(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)伯(bo)妣(bi)別土出迷失第(di)(di)(di)四室(shi),皇(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)伯(bo)考(kao)察合帶、皇(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)伯(bo)妣(bi)也速倫第(di)(di)(di)五室(shi),皇(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)考(kao)睿(rui)宗景襄皇(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)帝、皇(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)妣(bi)莊(zhuang)圣(sheng)皇(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)后第(di)(di)(di)六室(shi),定(ding)宗簡平(ping)皇(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)帝、欽淑皇(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)后第(di)(di)(di)七室(shi),憲宗桓(huan)肅皇(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)帝、貞節皇(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)(huang)后第(di)(di)(di)八(ba)室(shi)。”