黃橋戰(zhan)役,共(gong)殲(jian)國民黨頑固派韓德勤(qin)部1.1萬余(yu)人(ren),其(qi)中(zhong)俘3800余(yu)名。奠定了蘇(su)北抗日根據地的堅實基礎,打開了華(hua)中(zhong)抗戰(zhan)的新局面。
1940年春,堅持(chi)消極抗(kang)日(ri)、積(ji)極反共(gong)(gong)政策的(de)(de)國民黨頑(wan)固派(pai)在(zai)第(di)(di)(di)一(yi)(yi)次(ci)反共(gong)(gong)高潮(chao)被打退(tui)后,密(mi)令第(di)(di)(di)3、第(di)(di)(di)5戰(zhan)(zhan)(zhan)區(qu)(qu)和魯(lu)蘇(su)(su)(su)(su)戰(zhan)(zhan)(zhan)區(qu)(qu)的(de)(de)部(bu)(bu)(bu)(bu)隊(dui)(dui),大舉進(jin)(jin)攻華(hua)中(zhong)(zhong)新(xin)四(si)(si)軍。6月,新(xin)四(si)(si)軍江(jiang)南指(zhi)揮(hui)部(bu)(bu)(bu)(bu)根(gen)據(ju)中(zhong)(zhong)共(gong)(gong)中(zhong)(zhong)央(yang)5月4日(ri)關于(yu)放手(shou)發(fa)展抗(kang)日(ri)力量(liang),抵抗(kang)反共(gong)(gong)頑(wan)固派(pai)進(jin)(jin)攻的(de)(de)指(zhi)示,為(wei)(wei)執行獨立自主(zhu)開(kai)辟蘇(su)(su)(su)(su)北(bei)(bei)、發(fa)展華(hua)中(zhong)(zhong)敵后抗(kang)戰(zhan)(zhan)(zhan)的(de)(de)戰(zhan)(zhan)(zhan)略(lve)(lve)任(ren)務,率所屬(shu)主(zhu)力北(bei)(bei)渡長江(jiang),于(yu)7月初挺進(jin)(jin)蘇(su)(su)(su)(su)北(bei)(bei)。下(xia)(xia)旬,遵照中(zhong)(zhong)共(gong)(gong)中(zhong)(zhong)央(yang)指(zhi)示,組建新(xin)四(si)(si)軍蘇(su)(su)(su)(su)北(bei)(bei)指(zhi)揮(hui)部(bu)(bu)(bu)(bu),陳(chen)毅、粟裕分任(ren)正副指(zhi)揮(hui),下(xia)(xia)轄第(di)(di)(di)1、第(di)(di)(di)2、第(di)(di)(di)3縱隊(dui)(dui)9個團,共(gong)(gong)7000余人。為(wei)(wei)建立以黃(huang)橋(qiao)為(wei)(wei)中(zhong)(zhong)心的(de)(de)抗(kang)日(ri)根(gen)據(ju)地,蘇(su)(su)(su)(su)北(bei)(bei)指(zhi)揮(hui)部(bu)(bu)(bu)(bu)所屬(shu)部(bu)(bu)(bu)(bu)隊(dui)(dui)隨(sui)即東(dong)進(jin)(jin)黃(huang)橋(qiao)地區(qu)(qu)。8月,為(wei)(wei)策應新(xin)四(si)(si)軍發(fa)展蘇(su)(su)(su)(su)北(bei)(bei),八(ba)路軍第(di)(di)(di)5縱隊(dui)(dui)東(dong)進(jin)(jin)淮(陰)海(州)地區(qu)(qu),形(xing)成南北(bei)(bei)配合、打開(kai)蘇(su)(su)(su)(su)北(bei)(bei)抗(kang)戰(zhan)(zhan)(zhan)局面(mian)的(de)(de)有利(li)態勢。國民黨軍魯(lu)蘇(su)(su)(su)(su)戰(zhan)(zhan)(zhan)區(qu)(qu)副總司令兼江(jiang)蘇(su)(su)(su)(su)省主(zhu)席韓德勤(qin),自詡擁兵(bing)10萬(wan),視新(xin)四(si)(si)軍蘇(su)(su)(su)(su)北(bei)(bei)部(bu)(bu)(bu)(bu)隊(dui)(dui)為(wei)(wei)心腹之(zhi)患,企圖先集中(zhong)(zhong)兵(bing)力進(jin)(jin)攻黃(huang)橋(qiao),消滅或驅(qu)逐立足未穩(wen)的(de)(de)新(xin)四(si)(si)軍蘇(su)(su)(su)(su)北(bei)(bei)部(bu)(bu)(bu)(bu)隊(dui)(dui),然后移兵(bing)北(bei)(bei)上,殲(jian)擊南下(xia)(xia)的(de)(de)八(ba)路軍第(di)(di)(di)5縱隊(dui)(dui)。蘇(su)(su)(su)(su)北(bei)(bei)指(zhi)揮(hui)部(bu)(bu)(bu)(bu)堅持(chi)有理(li)、有利(li)、有節的(de)(de)自衛立場,在(zai)八(ba)路軍第(di)(di)(di)5縱隊(dui)(dui)的(de)(de)配合下(xia)(xia),積(ji)極做(zuo)好迎擊韓德勤(qin)部(bu)(bu)(bu)(bu)進(jin)(jin)攻的(de)(de)準備,并(bing)靈活(huo)運(yun)用斗爭策略(lve)(lve),爭取了駐泰(tai)州地區(qu)(qu)的(de)(de)魯(lu)蘇(su)(su)(su)(su)皖邊區(qu)(qu)游擊軍李(li)明揚、李(li)長江(jiang)部(bu)(bu)(bu)(bu)和曲塘一(yi)(yi)帶(dai)的(de)(de)稅(shui)警總團陳(chen)泰(tai)運(yun)部(bu)(bu)(bu)(bu)保持(chi)中(zhong)(zhong)立。
1940年9月初(chu),韓(han)部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)分(fen)兩路(lu)(lu)向(xiang)南進攻(gong)。新(xin)(xin)四(si)軍(jun)(jun)(jun)被迫自衛反擊(ji)(ji)(ji),首(shou)戰(zhan)營(ying)溪,殲(jian)(jian)其(qi)先頭保安(an)(an)第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)1旅(lv)(lv)(lv)2個團,進而攻(gong)取(qu)(qu)姜(jiang)堰(yan),殲(jian)(jian)守(shou)軍(jun)(jun)(jun)千余(yu)(yu)人(ren)(ren),并繼(ji)續向(xiang)韓(han)德(de)勤(qin)呼吁(yu)停止內戰(zhan),團結(jie)抗日。韓(han)德(de)勤(qin)則(ze)以新(xin)(xin)四(si)軍(jun)(jun)(jun)必(bi)須退出(chu)(chu)(chu)姜(jiang)堰(yan)為(wei)借口相(xiang)要挾。蘇(su)北(bei)(bei)(bei)指(zhi)(zhi)揮(hui)部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)為(wei)顧(gu)全抗戰(zhan)大局,慨然允諾,讓(rang)出(chu)(chu)(chu)姜(jiang)堰(yan),由(you)李明(ming)揚(yang)、李長(chang)江部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)接防,還主(zhu)(zhu)動(dong)送給陳(chen)泰運部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)分(fen)槍械,進一(yi)步爭(zheng)取(qu)(qu)了李、陳(chen),使韓(han)德(de)勤(qin)更加孤(gu)立。然而韓(han)德(de)勤(qin)自恃兵(bing)多糧足、裝備(bei)精良,以為(wei)新(xin)(xin)四(si)軍(jun)(jun)(jun)退出(chu)(chu)(chu)姜(jiang)堰(yan)是膽怯,令其(qi)主(zhu)(zhu)力(li)第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)89軍(jun)(jun)(jun)(轄(xia)第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)33、第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)117師(shi))和獨(du)立第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)6旅(lv)(lv)(lv)共(gong)1.5萬余(yu)(yu)人(ren)(ren)為(wei)中(zhong)(zhong)路(lu)(lu)軍(jun)(jun)(jun),從海(hai)安(an)(an)、曲(qu)塘(tang)一(yi)線(xian)進攻(gong)黃(huang)橋(qiao)(qiao)(qiao)(qiao);李明(ming)揚(yang)、陳(chen)泰運部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)為(wei)右(you)路(lu)(lu)軍(jun)(jun)(jun),5個保安(an)(an)旅(lv)(lv)(lv)為(wei)左(zuo)路(lu)(lu)軍(jun)(jun)(jun),向(xiang)黃(huang)橋(qiao)(qiao)(qiao)(qiao)兩翼(yi)夾擊(ji)(ji)(ji),其(qi)進攻(gong)總兵(bing)力(li)達26個團3萬余(yu)(yu)人(ren)(ren),企(qi)圖于黃(huang)橋(qiao)(qiao)(qiao)(qiao)地(di)區(qu)聚殲(jian)(jian)新(xin)(xin)四(si)軍(jun)(jun)(jun)蘇(su)北(bei)(bei)(bei)部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)隊(dui)(dui)(dui)(dui)。蘇(su)北(bei)(bei)(bei)指(zhi)(zhi)揮(hui)部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)鑒于決戰(zhan)不可避免,決定集(ji)中(zhong)(zhong)兵(bing)力(li),采取(qu)(qu)誘其(qi)深入(ru)、各個擊(ji)(ji)(ji)破的(de)戰(zhan)法,于運動(dong)中(zhong)(zhong)殲(jian)(jian)擊(ji)(ji)(ji)韓(han)部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)。據(ju)此,部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)署第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)3縱(zong)(zong)隊(dui)(dui)(dui)(dui)堅守(shou)黃(huang)橋(qiao)(qiao)(qiao)(qiao);第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)1、第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)2縱(zong)(zong)隊(dui)(dui)(dui)(dui)隱(yin)蔽集(ji)結(jie)于黃(huang)橋(qiao)(qiao)(qiao)(qiao)西(xi)北(bei)(bei)(bei)地(di)區(qu),作為(wei)突擊(ji)(ji)(ji)力(li)量。10月4日,韓(han)部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)33師(shi)由(you)分(fen)界直撲(pu)黃(huang)橋(qiao)(qiao)(qiao)(qiao)東(dong)北(bei)(bei)(bei)前沿陣(zhen)地(di),實施猛(meng)烈攻(gong)擊(ji)(ji)(ji),一(yi)部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)突入(ru)東(dong)門。第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)3縱(zong)(zong)隊(dui)(dui)(dui)(dui)頑強反擊(ji)(ji)(ji),予以殺傷,將(jiang)其(qi)逐出(chu)(chu)(chu)。韓(han)部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)89軍(jun)(jun)(jun)軍(jun)(jun)(jun)部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)率第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)117師(shi)經古溪進至野屋基、何(he)家塘(tang)一(yi)線(xian);獨(du)立第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)6旅(lv)(lv)(lv)經高橋(qiao)(qiao)(qiao)(qiao)南進,企(qi)圖襲(xi)擊(ji)(ji)(ji)黃(huang)橋(qiao)(qiao)(qiao)(qiao)側背。第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)1縱(zong)(zong)隊(dui)(dui)(dui)(dui)適時勇(yong)(yong)猛(meng)出(chu)(chu)(chu)擊(ji)(ji)(ji),一(yi)舉將(jiang)開(kai)進中(zhong)(zhong)的(de)獨(du)立第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)6旅(lv)(lv)(lv)分(fen)割包(bao)圍(wei)于高橋(qiao)(qiao)(qiao)(qiao)一(yi)帶(dai),經3小時激戰(zhan),全殲(jian)(jian)該旅(lv)(lv)(lv)。4日午(wu)夜(ye),第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)2縱(zong)(zong)隊(dui)(dui)(dui)(dui)經八字橋(qiao)(qiao)(qiao)(qiao)插到分(fen)界,切(qie)斷了第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)89軍(jun)(jun)(jun)退路(lu)(lu),協同第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)1、第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)3縱(zong)(zong)隊(dui)(dui)(dui)(dui)形成三面(mian)夾擊(ji)(ji)(ji),將(jiang)第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)89軍(jun)(jun)(jun)主(zhu)(zhu)力(li)分(fen)割包(bao)圍(wei)于黃(huang)橋(qiao)(qiao)(qiao)(qiao)東(dong)北(bei)(bei)(bei)地(di)區(qu)。5日中(zhong)(zhong)午(wu),第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)1縱(zong)(zong)隊(dui)(dui)(dui)(dui)第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)4團首(shou)先攻(gong)擊(ji)(ji)(ji)其(qi)軍(jun)(jun)(jun)部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu),第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)1團主(zhu)(zhu)力(li)隨(sui)后(hou)勇(yong)(yong)猛(meng)出(chu)(chu)(chu)擊(ji)(ji)(ji),各縱(zong)(zong)隊(dui)(dui)(dui)(dui)旋(xuan)即緊(jin)縮(suo)包(bao)圍(wei),奮(fen)勇(yong)(yong)沖(chong)殺。第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)89軍(jun)(jun)(jun)軍(jun)(jun)(jun)長(chang)李守(shou)維(wei)在(zai)逃跑中(zhong)(zhong)落水斃命。經火(huo)線(xian)喊話,第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)89軍(jun)(jun)(jun)官兵(bing)紛紛繳械,主(zhu)(zhu)力(li)于當晚(wan)被殲(jian)(jian)。6日,第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)2縱(zong)(zong)隊(dui)(dui)(dui)(dui)又追(zhui)殲(jian)(jian)該軍(jun)(jun)(jun)余(yu)(yu)部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)于營(ying)溪,乘(cheng)勝攻(gong)占海(hai)安(an)(an)、東(dong)臺(tai)等(deng)地(di)。韓(han)德(de)勤(qin)率殘部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)千余(yu)(yu)人(ren)(ren)向(xiang)興化(hua)潰敗(bai)。左(zuo)路(lu)(lu)軍(jun)(jun)(jun)各保安(an)(an)旅(lv)(lv)(lv)團陳(chen)兵(bing)運糧河東(dong)西(xi)之(zhi)線(xian),頻(pin)頻(pin)查詢(xun)戰(zhan)況,企(qi)圖坐收漁利(li)的(de)李明(ming)揚(yang)、李長(chang)江部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)和陳(chen)泰運部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)亦隨(sui)之(zhi)撤退。與(yu)此同時,八路(lu)(lu)軍(jun)(jun)(jun)第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)5縱(zong)(zong)隊(dui)(dui)(dui)(dui)由(you)漣水東(dong)進,攻(gong)占阜寧、東(dong)溝、益林,殲(jian)(jian)韓(han)部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)保安(an)(an)旅(lv)(lv)(lv)一(yi)部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)后(hou),直下(xia)(xia)鹽城。10月10日,新(xin)(xin)四(si)軍(jun)(jun)(jun)蘇(su)北(bei)(bei)(bei)指(zhi)(zhi)揮(hui)部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)所屬第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)2縱(zong)(zong)隊(dui)(dui)(dui)(dui)前鋒與(yu)八路(lu)(lu)軍(jun)(jun)(jun)第(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)(di)5縱(zong)(zong)隊(dui)(dui)(dui)(dui)先頭部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)隊(dui)(dui)(dui)(dui),于東(dong)臺(tai)以北(bei)(bei)(bei)的(de)白(bai)駒(ju)鎮勝利(li)會師(shi)。黃(huang)橋(qiao)(qiao)(qiao)(qiao)戰(zhan)役期間,當地(di)人(ren)(ren)民群眾在(zai)中(zhong)(zhong)共(gong)蘇(su)北(bei)(bei)(bei)區(qu)委領導下(xia)(xia),積極支援新(xin)(xin)四(si)軍(jun)(jun)(jun)作戰(zhan),對保證戰(zhan)役的(de)勝利(li)起了重要作用。此役,共(gong)殲(jian)(jian)國民黨頑固(gu)派韓(han)德(de)勤(qin)部(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)1.1萬余(yu)(yu)人(ren)(ren),其(qi)中(zhong)(zhong)俘3800余(yu)(yu)名(ming)。
黃(huang)橋戰役的勝利,奠定了(le)蘇北抗日根據地的堅實基礎,打(da)開了(le)華中抗戰的新局面。