張德勝(sheng)(1331年—1360年),字仁輔(一字仁甫(fu)),合肥(今(jin)安徽合肥)人,元末起義軍將領、朱(zhu)元璋麾下早期部(bu)將、明朝開(kai)國功(gong)臣,蔡國公。
出身巢湖水軍(jun)(jun)。至(zhi)正十五年(1355年)五月(yue),隨(sui)廖永(yong)安等(deng)人投奔(ben)朱元璋,此(ci)后主(zhu)要(yao)參與(yu)了對陳(chen)友諒(liang)的戰(zhan)爭。至(zhi)正十九(jiu)年(1359年)三月(yue),大敗(bai)趙普勝,三戰(zhan)三捷,立下(xia)平生最大戰(zhan)績。至(zhi)正二十年(1360年)五月(yue),于龍灣之(zhi)戰(zhan)中總領(ling)水軍(jun)(jun),追(zhui)擊敗(bai)軍(jun)(jun)至(zhi)采(cai)石,戰(zhan)死。
至正(zheng)二十(shi)三年(nian)(nian)(1363年(nian)(nian))十(shi)月,追(zhui)(zhui)贈(zeng)張(zhang)德勝為光(guang)祿大(da)(da)夫(fu)、江淮等處行中書(shu)省平章政事,追(zhui)(zhui)封蔡國公。洪(hong)武三年(nian)(nian)(1370年(nian)(nian)),贈(zeng)開國輔運推(tui)誠宣力武臣(chen)、光(guang)祿大(da)(da)夫(fu)、柱國、同知大(da)(da)都督府。洪(hong)武六年(nian)(nian)(1373年(nian)(nian)),追(zhui)(zhui)謚(shi)為忠毅。
至正十二(er)年(1352年),天下(xia)大(da)亂,江淮兵(bing)起(qi),張德勝(sheng)和俞(yu)通海(hai)、廖永安等人聚集在巢湖,是(shi)為巢湖水(shui)軍。此(ci)時,左君弼(bi)占據廬州,與黃墩守將(jiang)趙普勝(sheng)互為犄角,與巢湖水(shui)軍不和。
至正十五年(1355年)五月,張德勝(sheng)(sheng)隨同(tong)俞通(tong)海(hai)、廖永安等率(lv)巢湖水(shui)軍投靠(kao)駐扎在(zai)和州的(de)朱元璋,大破蠻(man)子海(hai)牙水(shui)寨,又破鐵長(chang)官(guan)水(shui)寨、新生沙寨,俘獲諸多軍馬,授(shou)予萬戶。和桑世杰揭發趙(zhao)普(pu)勝(sheng)(sheng)陰謀(mou),趙(zhao)普(pu)勝(sheng)(sheng)逃走。
六(liu)月,隨朱(zhu)元璋南(nan)渡長江,驚走牛渚守軍,攻克(ke)采石(shi)、太平府。元朝義軍元帥陳(chen)野先率軍攻打太平,張德勝和湯和攻擊其(qi)水軍,徐達和鄧愈(yu)等人攻擊其(qi)步(bu)軍,大敗敵軍,擒獲(huo)陳(chen)野先,被授予太平興(xing)國翼總(zong)管,攻克(ke)溧(li)水。
至正十六年(1356年)二(er)月(yue),隨(sui)(sui)廖永(yong)安攻(gong)破(po)(po)蠻子(zi)海牙水(shui)寨。三月(yue),進攻(gong)集慶,大破(po)(po)方山營,生擒陳兆先(xian),攻(gong)克(ke)集慶府(今江蘇(su)南京)、鎮江,授予秦(qin)淮翼(yi)元(yuan)帥。四(si)月(yue),攻(gong)克(ke)金壇。八(ba)月(yue),隨(sui)(sui)徐達包圍常州。
至(zhi)正十七(qi)年(nian)(1357年(nian))三月,攻(gong)克常州,升任樞密院判。四(si)月,隨軍攻(gong)克寧國、宣州,收編長槍(qiang)軍。五(wu)月,隨俞通海攻(gong)略太湖,招降(jiang)張士誠部(bu)將(jiang)王貴,又攻(gong)略馬(ma)跡(ji)山。八月,攻(gong)打(da)馬(ma)馱(tuo)沙。
至正十(shi)八年(1358年)元月,隨(sui)桑世杰等攻打石牌(pai),守(shou)將欒瑞投降,升任僉樞密(mi)院事。四月,趙普勝(sheng)攻打池(chi)(chi)州(zhou),張德(de)勝(sheng)率軍前往(wang)支援,未(wei)到,池(chi)(chi)州(zhou)城陷,遂還軍。十(shi)月,跟隨(sui)徐達攻克(ke)宜興。
至(zhi)正(zheng)十(shi)九(jiu)年(nian)(nian)(1359年(nian)(nian))三(san)月,趙普(pu)勝進攻(gong)陵(ling)陽、石(shi)埭等(deng)縣(xian),張德(de)勝率(lv)(lv)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)于柵江(jiang)口與戰,破(po)其軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun),趙普(pu)勝率(lv)(lv)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)逃(tao)跑(pao)。四月,隨俞通(tong)海擊(ji)敗(bai)趙普(pu)勝,收復(fu)池州(zhou)。九(jiu)月,和徐達率(lv)(lv)領軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)隊在無為(wei)登陸,率(lv)(lv)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)夜(ye)襲浮山(shan)寨(zhai),擊(ji)敗(bai)守(shou)將胡總(zong)管(guan),胡總(zong)管(guan)率(lv)(lv)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)逃(tao)跑(pao),張德(de)勝率(lv)(lv)軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)追擊(ji),又在青山(shan)復(fu)敗(bai)其軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun),再追至(zhi)潛山(shan),陳友(you)諒部(bu)將郭泰渡河迎戰,張德(de)勝大破(po)其軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun),斬殺郭泰,俘獲牲畜、軍(jun)(jun)(jun)(jun)(jun)資無數,趁勢(shi)攻(gong)克潛山(shan)縣(xian),命令詹元帥留守(shou)。
至正二十(shi)年(1360年)五(wu)月(yue),陳友諒和(he)(he)張(zhang)士(shi)誠相約進攻建康,朱元璋(zhang)設伏于(yu)龍灣,命(ming)張(zhang)德(de)(de)勝(sheng)(sheng)和(he)(he)朱虎率領水軍(jun)(jun)埋伏于(yu)龍江(jiang)關(guan)外。雙方(fang)(fang)交戰(zhan),張(zhang)德(de)(de)勝(sheng)(sheng)總領水軍(jun)(jun),奮勇殺敵(di),斬殺無數,雙方(fang)(fang)勢均力敵(di),戰(zhan)事膠著,張(zhang)德(de)(de)勝(sheng)(sheng)乃大呼(hu)一聲,率領諸(zhu)將奮勇沖(chong)擊(ji),陳友諒軍(jun)(jun)遂大敗。朱元璋(zhang)遂命(ming)張(zhang)德(de)(de)勝(sheng)(sheng)和(he)(he)諸(zhu)將追(zhui)擊(ji)其軍(jun)(jun)至慈湖,放(fang)火燒(shao)了陳友諒的船。又追(zhui)擊(ji)到(dao)采(cai)石(shi),雙方(fang)(fang)拼死(si)一戰(zhan),張(zhang)德(de)(de)勝(sheng)(sheng)戰(zhan)死(si)陣中,時年三(san)十(shi)三(san)。
至正二十三年(1363年)十月(yue),追(zhui)贈張德勝為光祿大夫、江淮(huai)等處(chu)行中書(shu)省平章政事,追(zhui)封蔡國公(gong)。
洪武(wu)二年(1369年),肖像功臣(chen)廟,享太廟。
洪(hong)武(wu)三(san)年(1370年),贈(zeng)開國輔運推誠宣力(li)武(wu)臣、光祿大夫(fu)、柱國、同(tong)知大都(dou)督府(fu)。
洪武六年(1373年),追(zhui)謚為忠毅(危身奉上曰忠、致(zhi)果殺(sha)身曰毅)
張德勝巢湖水(shui)軍(jun)出身,投奔朱(zhu)元(yuan)璋(zhang)以來,主要(yao)于水(shui)戰中立功(gong),從軍(jun)南(nan)渡長江,屢克(ke)諸城,為(wei)朱(zhu)元(yuan)璋(zhang)統一江南(nan)作出了貢獻,其中于至(zhi)正(zheng)十(shi)九年(nian)(1359年(nian))三月,大(da)破趙普勝軍(jun),又隨徐達夜襲浮(fu)山寨,親自率軍(jun)追擊,連戰連捷,斬(zhan)殺大(da)將郭泰(tai),俘獲(huo)牲畜、軍(jun)資無(wu)數。至(zhi)正(zheng)二十(shi)年(nian)(1360年(nian)),參與龍灣之戰,立下大(da)功(gong),為(wei)朱(zhu)元(yuan)璋(zhang)平定陳友諒作出了貢獻。
朱元(yuan)璋:①爰(yuan)自初興,委身(shen)事朕,從渡江左,多著奇勛。②張德勝性資沉毅,屢建勛勞,力(li)戰樓船,遂殞于敵(di),命雖不(bu)永,功(gong)則猶存(cun)。
《明史》:計不旋踵,效命疆場(chang),雖勛(xun)業未竟,然(ran)(ran)褒崇(chong)廟祀,竹(zhu)帛(bo)爛然(ran)(ran)。以視功(gong)成命爵、終罹(li)黨籍者,其猶幸也夫。
明朝禮部:有元失馭,四海糜沸。英杰之(zhi)(zhi)士,或(huo)起義(yi)旅,或(huo)保(bao)一方(fang),泯泯棼(fen)棼(fen),莫(mo)知所屬。真人奮(fen)興,不期(qi)而至(zhi),龍行(xing)而云,虎(hu)嘯而風。若楚(chu)國公臣永安等,皆熊羆之(zhi)(zhi)士,膂(lv)力之(zhi)(zhi)才,非陷堅沒陣(zhen),即罹變捐(juan)軀,義(yi)與忠(zhong)俱,名耀天壤。
子(zi):張宣(xuan),洪武三年襲職,曾(ceng)任中軍(jun)都督府僉事(shi),坐累(lei)降祔策衛指揮同知(zhi)。
孫:張翚,有戰功,世襲廬(lu)州衛指揮(hui)同知。
曾孫:張昂、張旻、張習,世(shi)襲廬州衛指揮同知。
玄孫:張淮、張源(yuan),世(shi)襲廬州衛(wei)指揮同知(zhi)。
養子:張(zhang)同(tong),原(yuan)名汪興祖,張(zhang)德勝戰死時,張(zhang)宣年幼,乃由張(zhang)同(tong)襲職。
《明史·卷(juan)(juan)一百三(san)(san)十(shi)三(san)(san)·列傳(chuan)第二(er)十(shi)一》、《明太(tai)祖實錄》、《名山(shan)藏·卷(juan)(juan)五十(shi)五》、《國朝獻(xian)征錄·卷(juan)(juan)六》。