平(ping)(ping)襄(xiang)樓(lou)位于雅安市(shi)蘆山(shan)縣蘆陽鎮(zhen)南街漢姜侯(hou)祠內,始建(jian)于北宋(song)(song),是為(wei)紀念三(san)國時(shi)期(qi)蜀國鎮(zhen)西大(da)將軍平(ping)(ping)襄(xiang)侯(hou)姜維而建(jian)造。現(xian)存(cun)有(you)(you)牌坊、姜公廟大(da)殿、平(ping)(ping)襄(xiang)樓(lou)。平(ping)(ping)襄(xiang)樓(lou)坐北朝(chao)南,占地(di)202平(ping)(ping)方米(mi),通高(gao)14米(mi),五開間、三(san)重檐歇山(shan)頂,施五鋪作斗栱。平(ping)(ping)襄(xiang)樓(lou)雖經(jing)歷代(dai)維修,但仍保持宋(song)(song)、元時(shi)期(qi)的(de)建(jian)筑(zhu)(zhu)風(feng)格。平(ping)(ping)襄(xiang)樓(lou)整(zheng)體(ti)(ti)布(bu)局(ju)合理,氣勢宏(hong)大(da),主體(ti)(ti)建(jian)筑(zhu)(zhu)完(wan)整(zheng),仍保持一(yi)定的(de)宋(song)(song)、元風(feng)格和地(di)方特(te)色,對研究(jiu)古建(jian)筑(zhu)(zhu)藝術及其演變(bian)具有(you)(you)一(yi)定的(de)價值。
平(ping)襄(xiang)(xiang)樓(lou)始建于(yu)北(bei)宋,為(wei)(wei)(wei)(wei)紀(ji)念(nian)(nian)三國蜀(shu)(shu)大將軍平(ping)襄(xiang)(xiang)侯姜(jiang)維(wei)而(er)建造。蘆山(shan)在蜀(shu)(shu)漢時(shi)(shi)為(wei)(wei)(wei)(wei)漢嘉郡首府為(wei)(wei)(wei)(wei)蜀(shu)(shu)之(zhi)(zhi)邊郡。傳(chuan)為(wei)(wei)(wei)(wei)姜(jiang)維(wei)屯兵守邊御羌、封蔭食邑(yi)和(he)(he)肝(gan)膽(dan)歸葬之(zhi)(zhi)地,有姜(jiang)城,姜(jiang)維(wei)墓(mu)等(deng)諸(zhu)多(duo)遺跡。縣民(min)歷代崇祀(si)(si)(si)姜(jiang)維(wei),據明(ming)代《請建屠(tu)侯祠碑記》等(deng)的(de)記載,自西(xi)魏(wei)起,春秋(qiu)(qiu)以少(shao)牢祀(si)(si)(si)之(zhi)(zhi)。農(nong)歷八月(yue)中(zhong)秋(qiu)(qiu),傳(chuan)為(wei)(wei)(wei)(wei)姜(jiang)維(wei)殉難(nan)之(zhi)(zhi)日(ri),全城高(gao)(gao)搭(da)彩(cai)樓(lou)四(si)十八座,“壯其品之(zhi)(zhi)高(gao)(gao),節之(zhi)(zhi)堅”,于(yu)諸(zhu)彩(cai)樓(lou),歌舞(wu)競(jing)勝(sheng),娛(yu)神娛(yu)人,成為(wei)(wei)(wei)(wei)當地千古民(min)俗(su)一景(jing):“八月(yue)彩(cai)樓(lou)”,所謂“四(si)十八臺競(jing)勝(sheng)罷,滿城歌舞(wu)樂中(zhong)秋(qiu)(qiu)!”(清胡聯云《八月(yue)彩(cai)樓(lou)》詩)此項(xiang)紀(ji)念(nian)(nian)姜(jiang)維(wei)的(de)地方(fang)民(min)俗(su)活動(dong),在北(bei)宋時(shi)(shi)即已十分(fen)隆重熱鬧,達到“彩(cai)包凌霄漢,鼓聲震寰區”,以致“扶觀塞道途”(宋楊巽(xun)《彩(cai)樓(lou)詩》)的(de)盛況。平(ping)襄(xiang)(xiang)樓(lou)便(bian)是地方(fang)官員主持這項(xiang)祭祀(si)(si)(si)姜(jiang)維(wei)的(de)場(chang)所和(he)(he)觀賞演出活動(dong)的(de)中(zhong)心(xin)。
至明代,以(yi)平(ping)襄(xiang)樓為中(zhong)心(xin),逐漸增(zeng)建臨街的(de)(de)牌(pai)坊(fang),儀門和平(ping)襄(xiang)樓后的(de)(de)有姜維(wei)木雕坐像的(de)(de)大殿(dian),平(ping)襄(xiang)樓成(cheng)為祭祀(si)姜維(wei)的(de)(de)享殿(dian),整體形(xing)成(cheng)“漢姜侯祠”的(de)(de)格局。延(yan)至清代,樓內成(cheng)為祭祀(si)姜維(wei)的(de)(de)娛神演(yan)出(chu)儺戲慶壇(tan)的(de)(de)總(zong)壇(tan)所在,樓名亦逐漸演(yan)變(bian)為姜慶樓。
平(ping)襄樓(lou)是研究古建(jian)筑、三(san)國姜(jiang)維民俗和蘆(lu)(lu)山(shan)慶壇、花燈等儺戲(xi)和民間小(xiao)戲(xi)形成(cheng)史的重要實物。《蜀中(zhong)名勝記(ji)(ji)·雅州·蘆(lu)(lu)山(shan)》條云:“按:紹(shao)興二十三(san)年,徐(xu)閎中(zhong)記(ji)(ji):土人祀(si)姜(jiang)伯約,有廟(miao),額曰‘平(ping)襄’。”徐(xu)閎中(zhong),據清《蘆(lu)(lu)山(shan)縣志(zhi)》等參(can)證,應為(wei)李閎中(zhong),南宋紹(shao)興間盧(lu)山(shan)縣令,所(suo)記(ji)(ji)當即此(ci)樓(lou)。樓(lou)雖經歷(li)代維修(xiu),但(dan)內(nei)部結構仍保持著始建(jian)時的部分時代和地方(fang)特色。
1939年10月(yue),古建專(zhuan)家劉敦楨來平襄樓考(kao)察時,即(ji)認為(wei)其一些結構“甚特別“。
建(jian)國后,重慶建(jian)工學院古(gu)建(jian)專家辜其一兩次帶學生來此考察實習(xi),認為其內部結構“尚存宋(song)風”,許(xu)多構件可能是(shi)宋(song)元(yuan)的原件。
1961年,四(si)川省人(ren)民政(zheng)府以(yi)“姜慶(qing)樓(lou)”將(jiang)其公布為四(si)川省文(wen)物保護單位。
1986年,經省文物主管(guan)部門同意更名為“平襄樓”。
2006年,平襄樓被公布為全(quan)國重點文(wen)物保護單位。