譚(tan)(tan)文婉(wan)原名意歌,小(xiao)字英(ying)(ying)奴(nu),是(shi)晚唐(tang)名士譚(tan)(tan)從道(dao)的(de)女兒。譚(tan)(tan)從道(dao)客死長(chang)沙,家(jia)道(dao)末落,英(ying)(ying)奴(nu)淪入樂籍,為官(guan)(guan)妓丁婉(wan)卿(qing)收養。英(ying)(ying)奴(nu)稟性聰慧且面貌(mao)嬌美,丁婉(wan)卿(qing)對她(ta)(ta)(ta)(ta)呵護備(bei)至(zhi),唯恐她(ta)(ta)(ta)(ta)重(zhong)蹈(dao)已(yi)轍(che),就細心教她(ta)(ta)(ta)(ta)詩詞歌賦,希(xi)望(wang)她(ta)(ta)(ta)(ta)借此(ci)出息,安身(shen)(shen)立(li)命。英(ying)(ying)奴(nu)十六歲(sui)時,已(yi)名播長(chang)沙,丁婉(wan)卿(qing)經常(chang)帶著她(ta)(ta)(ta)(ta)出堂入室,遍交官(guan)(guan)宦。劉(liu)(liu)(liu)相鎮守長(chang)沙時公余(yu)常(chang)在湖畔(pan)召譚(tan)(tan)文婉(wan)吟唱。一日他(ta)見(jian)漁翁手擒兩條大(da)鯉魚走(zou)入小(xiao)巷(xiang),即云(yun)“雙魚入深巷(xiang)”,婉(wan)立(li)對:“尺素進誰家(jia)”,劉(liu)(liu)(liu)公擊節嘆(tan)賞。劉(liu)(liu)(liu)相稱(cheng)她(ta)(ta)(ta)(ta)“千古詩妖(yao)”幫她(ta)(ta)(ta)(ta)脫了娼籍。恢(hui)復自(zi)由身(shen)(shen)的(de)譚(tan)(tan)文婉(wan)成為長(chang)沙少年士的(de)爭聘(pin)者,可她(ta)(ta)(ta)(ta)不羨慕豪門,自(zi)行擇婿嫁給了一個極方正的(de)小(xiao)官(guan)(guan)汝州張正。譚(tan)(tan)文婉(wan)憑(ping)能詩詞潔身(shen)(shen)如玉,終獲美好(hao)歸宿(su)。
蘇(su)(su)小(xiao)(xiao)小(xiao)(xiao)死(si)后(hou)被葬于(yu)西湖畔(pan)的(de)一座(zuo)山坡上,據(ju)傳說蘇(su)(su)小(xiao)(xiao)小(xiao)(xiao)死(si)后(hou),芳魂不散,常常出沒于(yu)花從(cong)林間(jian).據(ju)史書記(ji)載,宋朝有個叫司馬樨的(de)書生(sheng)(在(zai)洛(luo)下夢一美人(ren)搴(qian)帷(wei)而歌,問其名,曰(yue)(yue):西陵蘇(su)(su)小(xiao)(xiao)小(xiao)(xiao)也。問歌何曲?曰(yue)(yue):《黃金縷》。后(hou)五年(nian),才(cai)仲以東坡薦舉,為秦少章(zhang)幕下官(guan),因道其事。
少章異之,曰(yue):“蘇小(xiao)之墓,今(jin)在西泠,何(he)不(bu)酹酒(jiu)吊之。”才仲(zhong)往尋(xun)其墓拜之。是 夜(ye),夢與同寢(qin),曰(yue):妾愿(yuan)酬矣。自(zi)是幽昏(hun)三載,才仲(zhong)亦卒(zu)于杭,葬小(xiao)小(xiao)墓側。