第一,勤學。
要(yao)多讀(du)書(shu)(shu)(shu),不僅要(yao)讀(du)算命方面的(de)書(shu)(shu)(shu),經、史、子、集等(deng)方面的(de)書(shu)(shu)(shu)也(ye)要(yao)讀(du),這樣才提高自己的(de)修養,才能增加學問(wen)。
第二,靈活。
在具(ju)體批(pi)八字時,不(bu)能死背教條,必須參以(yi)(yi)人情物(wu)理,詢問(wen)當地的山川風水,家(jia)中(zhong)祖上有沒有積德,以(yi)(yi)及此人的心術正與不(bu)正,只有這(zhe)樣,才能得出正確(que)的結論。
第三,口才。
在給人解(jie)釋命(ming)(ming)運規律時,一定要口(kou)齒清(qing)楚,理明辭達,忠實(shi)于(yu)命(ming)(ming)運的(de)本義,不阿訣奉承(cheng),不故(gu)作高深。
第四,淡泊。
不(bu)要追求(qiu)豪華的生活,不(bu)要在服裝上下(xia)工夫,而(er)要非(fei)禮(li)勿(wu)聽,非(fei)禮(li)勿(wu)言(yan),非(fei)禮(li)勿(wu)動。
第五,勸勉。
當從命運中發(fa)現了別人(ren)的不(bu)(bu)足,一(yi)定要(yao)鼓(gu)勵他(ta)(ta)積極對待,要(yao)勸(quan)他(ta)(ta)努力上進,要(yao)讓他(ta)(ta)看到光明的一(yi)面。在(zai)勸(quan)勉他(ta)(ta)人(ren)時,一(yi)定要(yao)注意,根據不(bu)(bu)同(tong)的人(ren),給予不(bu)(bu)同(tong)的勸(quan)誡(jie)的忠告。
第六,警告。
人(ren)必須努力(li)工作,才能(neng)為社會作貢獻(xian),才能(neng)養活自(zi)己和家人(ren)。因此,在為失(shi)業的人(ren)算(suan)命時,一定要以“求人(ren)不如求己,能(neng)屈始可能(neng)伸”的話警告他(ta),使其(qi)盡(jin)快從小做(zuo)起(qi),自(zi)立(li)奮斗。
第七,節儉。
當人在(zai)走好運(yun)得意之(zhi)時,一定要提(ti)醒他注(zhu)意節儉,以防備以后的(de)壞運(yun)。
第八,濟貧。
在為貧困倒霉之(zhi)人(ren)算命時,即(ji)使他(ta)一生都(dou)沒有好運,也(ye)不可把話說絕,斷絕別人(ren)的希(xi)望。而要以婉言(yan)勸慰他(ta),讓他(ta)感到(dao)人(ren)間的溫(wen)暖與希(xi)望。另外,給這樣的人(ren)算命,決不可收他(ta)的錢,若自己有能力,還應救濟他(ta)。
第九,節義。
要勸誡他人,在(zai)得(de)意時(shi)切勿拋棄貧賤(jian)時(shi)的朋友,不要拋棄糟糠之妻,要講義氣。
第十,勿算。
有六種(zhong)人(ren)(ren)的(de)命不(bu)宜為(wei)他們算。一(yi)是(shi),因為(wei)自(zi)己有錢,把別人(ren)(ren)都(dou)不(bu)放(fang)在眼(yan)里的(de)人(ren)(ren);二是(shi),貪財(cai)而不(bu)講義氣的(de)人(ren)(ren);三是(shi),作風(feng)不(bu)正的(de)人(ren)(ren);四是(shi),來算命時,言不(bu)由衷(zhong),試圖玩玩的(de)人(ren)(ren);五是(shi),只(zhi)相(xiang)信自(zi)己的(de)能(neng)力,而不(bu)相(xiang)信命的(de)人(ren)(ren);六是(shi),
出生時刻不準(zhun)確的人(ren)。
《命理(li)探(tan)源(yuan)》對八(ba)字(zi)中一些有(you)爭議的問(wen)題,作(zuo)了澄清和(he)考證(zheng),比如(ru)有(you)關“流(liu)年神(shen)殺(sha)”的問(wen)題(參(can)看(kan)神(shen)殺(sha)部分),有(you)人(ren)(ren)認為它有(you)作(zuo)用,有(you)人(ren)(ren)不以(yi)為然,到(dao)底如(ru)何,袁(yuan)樹(shu)珊認為:
“按流年神殺古歌(ge),共十(shi)二(er)句,應(ying)十(shi)二(er)支,載在《神峰(feng)通考》及《星平會海》等書。然兇(xiong)殺有十(shi)之九,吉神僅十(shi)之一(yi),其(qi)不適用可知。”
有趣(qu)的是,書中還(huan)討論了雙胞胎(tai)命的區別問題:
假如雙(shuang)胞胎出(chu)生(sheng)于同(tong)一個(ge)時(shi)辰,這(zhe)時(shi),他(ta)們(men)的先(xian)天因素有很多(duo)是一致的,不僅同(tong)年同(tong)月同(tong)日(ri)同(tong)時(shi)生(sheng),而且同(tong)出(chu)于一個(ge)母體(ti),同(tong)出(chu)于一個(ge)地方,那么他(ta)們(men)的命是否完全一樣呢(ni)?《命理(li)探源》指出(chu),這(zhe)要(yao)看他(ta)們(men)八字日(ri)主的強弱,
若(ruo)八字的日主太(tai)旺,則(ze)后(hou)出生的人一生比較好;若(ruo)八字日主太(tai)弱,則(ze)先出生的人一生比較好;若(ruo)八字中(zhong)的日主不(bu)(bu)旺不(bu)(bu)弱,則(ze)他們的一生也差不(bu)(bu)多。
類似這樣的考證,在書中(zhong)還有很多,其(qi)中(zhong)不(bu)乏精辟之處,所(suo)以,《命(ming)理(li)探源》問世以后(hou),形(xing)成(cheng)了八(ba)字學發展(zhan)的一個里程(cheng)碑。
《命(ming)(ming)(ming)(ming)理探源》中還(huan)收錄(lu)了作者(zhe)在長期算(suan)命(ming)(ming)(ming)(ming)實踐(jian)中,積累(lei)的(de)(de)一部分(fen)(fen)典型命(ming)(ming)(ming)(ming)稿,并配有分(fen)(fen)析和(he)講解,就(jiu)像數學教科書上的(de)(de)例題一樣,對于初學者(zhe)來說(shuo),看作者(zhe)的(de)(de)命(ming)(ming)(ming)(ming)稿分(fen)(fen)析無疑大有收獲。
卷一 本原
天干地支
甲、乙、丙、丁、戊、己、庚、辛、壬、癸,此為(wei)十(shi)天干(gan)。
子、丑、寅、卯、辰、巳、午(wu)、未、申、酉、戌、亥,此為十二地(di)支。
《五(wu)行(xing)大義(yi)》云(yun):支(zhi)干(gan)(gan)(gan)者,因(yin)五(wu)行(xing)而立(li)之(zhi)(zhi),昔(xi)軒轅之(zhi)(zhi)時(shi),大撓之(zhi)(zhi)所制也(ye)。蔡(cai)邕《月令掌句》云(yun):大撓采五(wu)行(xing)之(zhi)(zhi)情(qing),占(zhan)斗機(ji)所建(jian),始(shi)作(zuo)(zuo)甲乙以(yi)名(ming)(ming)之(zhi)(zhi),謂之(zhi)(zhi)干(gan)(gan)(gan)。作(zuo)(zuo)子丑以(yi)名(ming)(ming)之(zhi)(zhi),謂之(zhi)(zhi)支(zhi)。有事于(yu)天則用(yong)日(ri)(ri),有事用(yong)地則用(yong)辰,陰陽之(zhi)(zhi)別,故(gu)有干(gan)(gan)(gan)支(zhi)名(ming)(ming)也(ye)。支(zhi)干(gan)(gan)(gan)者,干(gan)(gan)(gan)字(zi)有三種不同(tong),一(yi)作(zuo)(zuo)竿(gan)(gan),二作(zuo)(zuo)干(gan)(gan)(gan),三作(zuo)(zuo)桿(gan)。今解竿(gan)(gan)字(zi)者,此支(zhi)竿(gan)(gan)既相(xiang)配成用(yong),如樹(shu)木之(zhi)(zhi)有支(zhi)條莖(jing)竿(gan)(gan),共(gong)為(wei)樹(shu)體,所以(yi)云(yun)竿(gan)(gan)。有作(zuo)(zuo)干(gan)(gan)(gan)者,干(gan)(gan)(gan)濟為(wei)義(yi),支(zhi)者,支(zhi)任為(wei)義(yi),以(yi)此日(ri)(ri)辰,任濟萬事,故(gu)云(yun)支(zhi)干(gan)(gan)(gan)。又作(zuo)(zuo)桿(gan)字(zi)者,亦是竿(gan)(gan)義(yi),如物之(zhi)(zhi)在竿(gan)(gan)上,能豎(shu)立(li)顯(xian)然,而亦云(yun)干(gan)(gan)(gan)也(ye)。世書從(cong)易,故(gu)多(duo)作(zuo)(zuo)干(gan)(gan)(gan)支(zhi)也(ye)。
《群書(shu)考(kao)異》云(yun):甲者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),拆也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。言(yan)(yan)萬(wan)(wan)(wan)(wan)(wan)物(wu)(wu)(wu)剖(pou)符甲而(er)(er)出(chu)(chu)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),《易》曰(yue):百果草木皆(jie)甲拆是(shi)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。乙者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),軋(ya)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),言(yan)(yan)萬(wan)(wan)(wan)(wan)(wan)物(wu)(wu)(wu)見(jian)初生,自(zi)抽軋(ya)而(er)(er)出(chu)(chu)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。丙者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),炳(bing)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),言(yan)(yan)萬(wan)(wan)(wan)(wan)(wan)物(wu)(wu)(wu)炳(bing)然(ran)著(zhu)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。丁(ding)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),強也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),言(yan)(yan)萬(wan)(wan)(wan)(wan)(wan)物(wu)(wu)(wu)之(zhi)丁(ding)壯也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。故《邦國圖籍》曰(yue):成(cheng)(cheng)丁(ding)是(shi)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。戊(wu)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),茂(mao)(mao)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),言(yan)(yan)萬(wan)(wan)(wan)(wan)(wan)物(wu)(wu)(wu)之(zhi)茂(mao)(mao)盛(sheng),故《漢(han)志》曰(yue):孽茂(mao)(mao)于戊(wu),是(shi)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。己(ji)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),紀也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),言(yan)(yan)萬(wan)(wan)(wan)(wan)(wan)物(wu)(wu)(wu)有(you)形(xing)可(ke)紀識(shi)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。庚者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),堅也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),言(yan)(yan)萬(wan)(wan)(wan)(wan)(wan)物(wu)(wu)(wu)收(shou)斂而(er)(er)有(you)實也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。辛者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),新(xin)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),言(yan)(yan)萬(wan)(wan)(wan)(wan)(wan)物(wu)(wu)(wu)初新(xin),皆(jie)收(shou)成(cheng)(cheng)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。壬者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),任(ren)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),言(yan)(yan)陽氣任(ren)養萬(wan)(wan)(wan)(wan)(wan)物(wu)(wu)(wu)于下也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。癸(gui)者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),揆(kui)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),言(yan)(yan)萬(wan)(wan)(wan)(wan)(wan)物(wu)(wu)(wu)可(ke)揆(kui)度也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。又云(yun):子者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),孳(zi)(zi)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),陽氣既動(dong),萬(wan)(wan)(wan)(wan)(wan)物(wu)(wu)(wu)孳(zi)(zi)萌于下也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。丑者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),紐也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),紐者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),系(xi)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),續(xu)萌而(er)(er)系(xi)長(chang)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。寅者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),移(yi)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),亦(yi)去引(yin)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),物(wu)(wu)(wu)芽稍吐,引(yin)而(er)(er)伸之(zhi),移(yi)出(chu)(chu)于地也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。巳者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),己(ji)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),己(ji)、起(qi)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),萬(wan)(wan)(wan)(wan)(wan)物(wu)(wu)(wu)至此,已(yi)畢盡而(er)(er)起(qi)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。午者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),仵(wu)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),亦(yi)云(yun)蕪(wu)(wu)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),萬(wan)(wan)(wan)(wan)(wan)物(wu)(wu)(wu)盛(sheng)大,支柯(ke)蕪(wu)(wu)布也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。未者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),昧也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),陰氣已(yi)長(chang),萬(wan)(wan)(wan)(wan)(wan)物(wu)(wu)(wu)稍衰,體曖(ai)昧也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。申者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),身也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),萬(wan)(wan)(wan)(wan)(wan)物(wu)(wu)(wu)之(zhi)身體,皆(jie)成(cheng)(cheng)就(jiu)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。酉者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),老也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),萬(wan)(wan)(wan)(wan)(wan)物(wu)(wu)(wu)老極而(er)(er)成(cheng)(cheng)熟(shu)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。戌者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),滅(mie)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),萬(wan)(wan)(wan)(wan)(wan)物(wu)(wu)(wu)皆(jie)衰滅(mie)也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。亥者(zhe)(zhe)(zhe)(zhe)(zhe),核也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye),萬(wan)(wan)(wan)(wan)(wan)物(wu)(wu)(wu)收(shou)藏,皆(jie)堅核也(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)(ye)。
干支陰陽
甲、丙、戊(wu)、庚、壬屬(shu)陽,乙(yi)、丁、己、辛、癸屬(shu)陰。
子、寅(yin)、辰(chen)(chen).午.申(shen)(shen)、戌,屬(shu)(shu)陽(yang)(yang)(yang)。丑(chou)、卯(mao)、巳(si)、未(wei)、酉、亥(hai),屬(shu)(shu)陰(yin)(yin)(yin)(yin)(yin)。《協紀辯(bian)方》云(yun):陽(yang)(yang)(yang)從陽(yang)(yang)(yang),陰(yin)(yin)(yin)(yin)(yin)從陰(yin)(yin)(yin)(yin)(yin),子、寅(yin)、辰(chen)(chen)、午、申(shen)(shen)、戌,六陽(yang)(yang)(yang)辰(chen)(chen)即(ji)先天(tian)乾(qian)、兌、離、震納之(zhi)。丑(chou)、卯(mao)、巳(si)、未(wei)、酉、亥(hai),六陰(yin)(yin)(yin)(yin)(yin)辰(chen)(chen),即(ji)先天(tian)巽、坎、艮、坤(kun)納之(zhi)。按(an)《易》云(yun),太極(ji)生(sheng)兩(liang)(liang)儀(yi)。朱(zhu)子謂萬(wan)物各具(ju)一(yi)(yi)(yi)太極(ji),五行之(zhi)木、火(huo)、土(tu)、金、水(shui)(shui),乃(nai)萬(wan)物之(zhi)最大最著者,其(qi)始也(ye)(ye)具(ju)太極(ji),故甲乙同(tong)(tong)一(yi)(yi)(yi)木也(ye)(ye)。其(qi)繼也(ye)(ye)生(sheng)兩(liang)(liang)儀(yi),故甲屬(shu)(shu)陽(yang)(yang)(yang),乙屬(shu)(shu)陰(yin)(yin)(yin)(yin)(yin)也(ye)(ye)。丙丁同(tong)(tong)一(yi)(yi)(yi)火(huo)也(ye)(ye),而(er)(er)丙屬(shu)(shu)陽(yang)(yang)(yang),丁屬(shu)(shu)陰(yin)(yin)(yin)(yin)(yin)。戊己同(tong)(tong)一(yi)(yi)(yi)土(tu)也(ye)(ye),而(er)(er)戊屬(shu)(shu)陽(yang)(yang)(yang),己屬(shu)(shu)陰(yin)(yin)(yin)(yin)(yin)。庚辛(xin)同(tong)(tong)一(yi)(yi)(yi)金也(ye)(ye),而(er)(er)庚屬(shu)(shu)陽(yang)(yang)(yang),辛(xin)屬(shu)(shu)陰(yin)(yin)(yin)(yin)(yin)。壬癸同(tong)(tong)一(yi)(yi)(yi)水(shui)(shui)也(ye)(ye),而(er)(er)壬屬(shu)(shu)陽(yang)(yang)(yang),癸屬(shu)(shu)陰(yin)(yin)(yin)(yin)(yin)。寅(yin)卯(mao)同(tong)(tong)一(yi)(yi)(yi)木也(ye)(ye),而(er)(er)寅(yin)屬(shu)(shu)陽(yang)(yang)(yang),乙屬(shu)(shu)陰(yin)(yin)(yin)(yin)(yin)。巳(si)午同(tong)(tong)一(yi)(yi)(yi)火(huo)也(ye)(ye),而(er)(er)午屬(shu)(shu)陽(yang)(yang)(yang),巳(si)屬(shu)(shu)陰(yin)(yin)(yin)(yin)(yin)。申(shen)(shen)酉同(tong)(tong)一(yi)(yi)(yi)金也(ye)(ye),而(er)(er)申(shen)(shen)屬(shu)(shu)陽(yang)(yang)(yang),酉屬(shu)(shu)陰(yin)(yin)(yin)(yin)(yin)。亥(hai)子同(tong)(tong)一(yi)(yi)(yi)水(shui)(shui)也(ye)(ye),而(er)(er)子屬(shu)(shu)陽(yang)(yang)(yang),亥(hai)屬(shu)(shu)陰(yin)(yin)(yin)(yin)(yin)。土(tu)居四維,旺在四季之(zhi)末,故辰(chen)(chen)、戌丑(chou)、未(wei),同(tong)(tong)一(yi)(yi)(yi)土(tu)也(ye)(ye),而(er)(er)辰(chen)(chen)、戌為陽(yang)(yang)(yang),丑(chou)、未(wei)為陰(yin)(yin)(yin)(yin)(yin)也(ye)(ye)。
地支生肖
子鼠、丑牛、寅(yin)虎(hu)、卯兔、辰龍(long)、巳(si)蛇、午馬、未羊、申(shen)猴、酉雞、戌狗、亥豬。
王逵《蠡海集》云(yun):子為(wei)(wei)陰極,幽(you)潛隱晦,以(yi)鼠配(pei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),鼠藏跡。午為(wei)(wei)陽(yang)極,顯明(ming)剛健,以(yi)馬配(pei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),馬快行。丑為(wei)(wei)陰,俯而慈(ci)愛,以(yi)牛配(pei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),牛舐犢(du)。未為(wei)(wei)陽(yang),仰而秉禮,以(yi)羊(yang)配(pei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),羊(yang)跪乳(ru)。寅為(wei)(wei)三(san)陽(yang),陽(yang)勝則(ze)(ze)暴(bao),以(yi)虎配(pei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),虎性(xing)暴(bao)。申為(wei)(wei)三(san)陰,陰勝則(ze)(ze)黠,以(yi)猴(hou)配(pei)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),猴(hou)性(xing)黠。卯酉為(wei)(wei)日月之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)門,二肖皆(jie)一竅,兔舐雄毛則(ze)(ze)孕(yun),感而不交(jiao)也(ye)(ye)(ye)。雞合踏而無形,交(jiao)而不感也(ye)(ye)(ye)。辰巳陽(yang)起(qi)而變化(hua),龍為(wei)(wei)盛,蛇(she)次(ci)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),故(gu)龍蛇(she)配(pei)辰巳。龍蛇(she)者,變化(hua)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)物(wu)也(ye)(ye)(ye)。戌(xu)(xu)亥(hai)陰斂而持守(shou),狗(gou)為(wei)(wei)盛,豬次(ci)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi),故(gu)狗(gou)豬配(pei)戌(xu)(xu)亥(hai)。狗(gou)豬者,鎮靜(jing)之(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)物(wu)也(ye)(ye)(ye)。
《考原》云:十二(er)辰(chen)(chen)禽(qin)象,其說相沿(yan)以(yi)久。莫(mo)知其所自來,雖于(yu)經典無見,然以(yi)傳(chuan)記子史考之(zhi),則(ze)(ze)不獨宋以(yi)后(hou)也。如(ru)韓愈《毛穎傳(chuan)》謂(wei)(wei):食之(zhi)卯地。《祭(ji)張員外文》謂(wei)(wei):虎取而去(qu),來寅其征。則(ze)(ze)唐時(shi)有之(zhi)矣(yi)。《管輅傳(chuan)》推(tui)東方朔龍蛇之(zhi)占,以(yi)為(wei)變(bian)化(hua)相推(tui),會于(yu)辰(chen)(chen)巳(si)。又譙周(zhou)謂(wei)(wei):司馬(ma)為(wei)典午,則(ze)(ze)漢晉時(shi)有之(zhi)矣(yi)。溯而上之(zhi),陳敬仲(zhong)筮(shi)者,言當昌(chang)于(yu)姜姓之(zhi)國(guo),而釋春秋謂(wei)(wei)觀(guan)之(zhi)六(liu)四。納得辛未(wei),辛為(wei)巽長(chang)女(nv),未(wei)為(wei)羊,羊加女(nv)為(wei)姜,則(ze)(ze)是周(zhou)時(shi)又已有之(zhi)也。
《空同子》曰:十二支子鼠丑(chou)牛等,初皆取象(xiang)耳(er),然(ran)木人(ren)見漆則瘍,貓(mao)見寅(yin)人(ren)則銜其兒走,徙其窠。昨(zuo)問劉南宮,劉曰:是真(zhen)有之(zhi)也(ye),不(bu)但取象(xiang),朱子論(lun)乾馬、坤牛、巽雞、坎豕、艮狗(gou)、兌羊,曰此(ci)取象(xiang)自有來歷,非假譬之(zhi)。由是觀(guan)之(zhi),十二象(xiang)真(zhen)有之(zhi)矣。
按:己酉秋,晤宋午庭先(xian)生(sheng),詢于貴處(chu)東(dong)臺。濱海(hai)(hai)之(zhi)(zhi)地,物產(chan)必(bi)(bi)饒。渠云:東(dong)海(hai)(hai)出產(chan),以動物占多數,而尤以閏(run)魚(yu)為最奇異。蓋尋常之(zhi)(zhi)魚(yu),無論巨(ju)細(xi),形狀(zhuang)不更,每年(nian)(nian)(nian)應時而出。閏(run)魚(yu)則(ze)(ze)閏(run)年(nian)(nian)(nian)不可見也,且形狀(zhuang)不一。按其所閏(run)之(zhi)(zhi)年(nian)(nian)(nian)支(zhi)生(sheng)肖,而變(bian)更焉。如子年(nian)(nian)(nian)則(ze)(ze)鼠首(shou)魚(yu)尾,丑(chou)年(nian)(nian)(nian)則(ze)(ze)牛首(shou)魚(yu)尾,推而至于寅年(nian)(nian)(nian)虎(hu)首(shou),卯年(nian)(nian)(nian)兔首(shou),無不酷肖。光緒甲申閏(run)五月,余(yu)會親見閏(run)魚(yu)之(zhi)(zhi)形狀(zhuang),猴首(shou)魚(yu)尾,身長十余(yu)丈,肋骨幾及丈余(yu)者。但此魚(yu)非人力所能捕(bu)獲,必(bi)(bi)待海(hai)(hai)潮驟落,自斃沙灘。乙(yi)卯秋,又與葉(xie)子實先(xian)生(sheng),縱談及此,所見亦同,據二君之(zhi)(zhi)言,則(ze)(ze)海(hai)(hai)隅動物,有若是之(zhi)(zhi)靈異,地支(zhi)生(sheng)肖,有若是之(zhi)(zhi)明(ming)證(zheng),誰(shui)謂干支(zhi)假設,生(sheng)肖無憑(ping)耶(ye)?
作者袁(yuan)樹珊(shan),是今江(jiang)蘇鎮江(jiang)人(ren),他生活(huo)于晚(wan)清的光緒。
到民國(guo)這(zhe)(zhe)一社會大(da)變革的(de)歷史時期(qi)。在這(zhe)(zhe)一時期(qi),西方文化和觀念,特別是(shi)西方科(ke)學開(kai)始在中(zhong)國(guo)大(da)陸傳播(bo),許多傳統的(de)觀念受到了(le)西方文化的(de)挑(tiao)戰和懷疑,這(zhe)(zhe)其(qi)中(zhong)也包括八(ba)字(zi)算(suan)命。正是(shi)在這(zhe)(zhe)樣一種背景下,袁樹珊開(kai)始了(le)對(dui)命理的(de)探源。
袁(yuan)樹珊尋根溯源,考訂幾乎當時所有的命書,再在實(shi)踐中檢驗八字(zi)方法的合理(li)(li)性,將理(li)(li)論(lun)與實(shi)踐相結合,形(xing)成(cheng)本(ben)書的一個鮮明(ming)特(te)色。
作(zuo)者認(ren)為(wei)(wei),學習算命(ming)批八字一定要抱有(you)濟(ji)世救民(min)(min)的思(si)想,要有(you)“不為(wei)(wei)良(liang)相,必為(wei)(wei)良(liang)醫”的精神(shen)境(jing)界。他說(shuo):“卜(算命(ming))可(ke)決疑(yi),醫可(ke)療疾,同為(wei)(wei)民(min)(min)生(sheng)日用所(suo)必需。”因此,他要求(qiu),算命(ming)決不能(neng)以貪財為(wei)(wei)目的,更不能(neng)以算命(ming)騙(pian)人。