《九方(fang)皋(gao)》極(ji)(ji)其(qi)(qi)生動(dong)地塑造了一(yi)位樸實、智慧(hui)的(de)(de)勞動(dong)者——九方(fang)皋(gao)的(de)(de)形象。此(ci)畫(hua)取(qu)材于《列(lie)子》所(suo)載的(de)(de)九方(fang)皋(gao)相馬(ma)的(de)(de)故(gu)事,畫(hua)中人物和馬(ma)匹都采用(yong)的(de)(de)是飽滿宏大、莊嚴穩定的(de)(de)構圖(tu),筆墨上(shang)也表(biao)現出了徐悲鴻高超的(de)(de)技巧(qiao),其(qi)(qi)中在九方(fang)皋(gao)身上(shang)的(de)(de)用(yong)筆特(te)點突出,而在駿馬(ma)身上(shang)則用(yong)墨更為(wei)彰顯,一(yi)張一(yi)弛,極(ji)(ji)具特(te)色,特(te)別是在九方(fang)皋(gao)的(de)(de)眼睛以及駿馬(ma)的(de)(de)眼睛的(de)(de)表(biao)達上(shang),更是傳神。
徐(xu)悲(bei)鴻筆(bi)下的馬(ma)都是不帶韁繩、追求自由的野馬(ma)、奔馬(ma),而唯(wei)有這匹黑緞似的駿馬(ma)心甘情愿被(bei)紅(hong)韁所制。對此,徐(xu)悲(bei)鴻解釋說:“馬(ma)也如人,愿為知己者所用,不愿為昏庸(yong)者所制。”
《九(jiu)方皋》圖的作者徐悲(bei)鴻(公(gong)元1895—1953年),漢族(zu),江蘇宜興人,生于中(zhong)國江蘇宜興屺亭橋。中(zhong)國現代美(mei)術事(shi)業的奠基者,杰(jie)出(chu)的畫(hua)家(jia)和美(mei)術教(jiao)育(yu)家(jia)。自幼(you)隨父親徐達章學習詩文書畫(hua)。是一(yi)位杰(jie)出(chu)的畫(hua)家(jia),美(mei)術教(jiao)育(yu)家(jia)。他尤其善于畫(hua)馬(ma):群馬(ma)、雙(shuang)馬(ma)、立馬(ma)、奔(ben)馬(ma)。
九方皋 縱178厘(li)米(mi)、橫85.5厘(li)米(mi)、2幅 紙本 徐悲鴻
題款(左):《九方(fang)皋(gao)(gao)》秦穆公(gong)(gong)謂伯(bo)樂曰(yue):子之年(nian)長矣(yi),子姓有可使(shi)求(qiu)(qiu)馬(ma)者(zhe)(zhe)(zhe)乎(hu)?伯(bo)樂對曰(yue):良馬(ma)可形容(rong)筋骨相(xiang)(xiang)也。天下之馬(ma)者(zhe)(zhe)(zhe),若滅若沒,若亡(wang)若失,若此者(zhe)(zhe)(zhe)絕塵(chen)弭(mi)轍,臣(chen)(chen)之子皆(jie)下才也,可告(gao)以良馬(ma),不(bu)(bu)可告(gao)以天下之馬(ma)也。臣(chen)(chen)有所(suo)與共擔纆薪菜者(zhe)(zhe)(zhe),九方(fang)皋(gao)(gao),此其(qi)(qi)(qi)于馬(ma)非臣(chen)(chen)之下也。請見(jian)之。穆公(gong)(gong)見(jian)之,使(shi)行求(qiu)(qiu)馬(ma),三月而反報曰(yue):已得之矣(yi),在(zai)沙丘。穆公(gong)(gong)曰(yue):何馬(ma)也?對曰(yue):牝(pin)而黃。使(shi)人往(wang)取(qu)之,牡(mu)而驪(li)。穆公(gong)(gong)不(bu)(bu)說(shuo),召(zhao)伯(bo)樂而謂之曰(yue):敗(bai)矣(yi),子所(suo)使(shi)求(qiu)(qiu)馬(ma)者(zhe)(zhe)(zhe)!色物牝(pin)牡(mu)尚弗能知,又何馬(ma)之能知也?伯(bo)樂喟然太(tai)息曰(yue):一至于此乎(hu)!是乃(nai)其(qi)(qi)(qi)所(suo)以千萬臣(chen)(chen)而無數者(zhe)(zhe)(zhe)也。若皋(gao)(gao)之所(suo)觀,天機也,得其(qi)(qi)(qi)精(jing)而忘(wang)其(qi)(qi)(qi)粗,在(zai)其(qi)(qi)(qi)內(nei)而忘(wang)其(qi)(qi)(qi)外(wai);見(jian)其(qi)(qi)(qi)所(suo)見(jian),不(bu)(bu)見(jian)其(qi)(qi)(qi)所(suo)不(bu)(bu)見(jian),視其(qi)(qi)(qi)所(suo)視,而遺其(qi)(qi)(qi)所(suo)不(bu)(bu)視。若皋(gao)(gao)之相(xiang)(xiang)者(zhe)(zhe)(zhe),乃(nai)有貴乎(hu)馬(ma)者(zhe)(zhe)(zhe)也。戊辰(公(gong)(gong)元(yuan)1928年(nian))冬盡。悲鴻。
題款(右):造化無跡(ji),求跡(ji)者非(fei)愚(yu)則誣。一士得(de)其解,躊躇滿志,與天為徒,乃吮(shun)毫濡(ru)墨,醒(xing)擾擾世間(jian),以九(jiu)方(fang)皋相馬之圖。庚午(公元1930年)初(chu)秋,悲鴻(hong)重(zhong)來匡山,攜此幅屬題散(san)原老(lao)人(ren)三立。
鈐印(yin):悲鴻(朱文(wen))、困而知之(朱文(wen))、荒謬絕倫(朱文(wen))、欲罷不能之工(朱文(wen))。
收(shou)傳(chuan)印(yin)記:散原翁(朱文)、陳三立(白文)。