以臨(lin)湘市龍(long)窖山(shan)地域范(fan)圍內所(suo)產瘤狀莖(jing)用(yong)芥菜、蘿(luo)卜、山(shan)泉水為原料,采用(yong)當(dang)地特(te)定工藝制成的(de),具有鮮、香、嫩、脆(cui)、辣獨特(te)風味的(de)鹽漬醬菜。
中文(wen)名(ming):龍窖醬菜(cai) 英(ying)文(wen)名(ming):Longjiao pickled vegetables主要(yao)原料:榨菜(cai)、蘿卜 營(ying)養成分:富含維生素B1、谷(gu)氨(an)酸和鐵(tie)、鋅、錳等微量元素
名稱來歷
龍(long)窖(jiao)醬菜(cai)(cai)因龍(long)窖(jiao)山(shan)(shan)(shan)而得名(ming),主要包括榨菜(cai)(cai)和蘿(luo)卜兩個品(pin)種(zhong)。據考(kao)證龍(long)窖(jiao)山(shan)(shan)(shan)是瑤(yao)文(wen)化(hua)的(de)(de)發源(yuan)(yuan)(yuan)地,位于湖南省臨(lin)湘市(shi)(shi)區東南,一直是醬菜(cai)(cai)的(de)(de)主產區,以(yi)盛產龍(long)窖(jiao)醬菜(cai)(cai)出名(ming)。臨(lin)湘龍(long)窖(jiao)山(shan)(shan)(shan)屬幕阜山(shan)(shan)(shan)余脈,山(shan)(shan)(shan)林面積10.5萬畝,最高峰海拔(ba)1261.1米,山(shan)(shan)(shan)勢高峻、澗深洞長、蜿蜒百里,是為避難秘(mi)地、世外(wai)桃源(yuan)(yuan)(yuan)。瑤(yao)胞們在這(zhe)里留下了令人(ren)(ren)嘆(tan)為觀止的(de)(de)文(wen)化(hua)遺(yi)跡。這(zhe)個“養在深閨人(ren)(ren)未(wei)識(shi)”的(de)(de)瑤(yao)族理(li)想(xiang)家(jia)園(yuan)“千家(jia)峒”原來就(jiu)在湖南臨(lin)湘,遺(yi)存的(de)(de)大量石器和種(zhong)植物種(zhong),龍(long)窖(jiao)山(shan)(shan)(shan)脈內(nei)家(jia)家(jia)戶(hu)戶(hu)都有腌制蔬(shu)菜(cai)(cai)的(de)(de)傳統習慣。龍(long)窖(jiao)山(shan)(shan)(shan)脈在臨(lin)湘境內(nei)蜿蜒起伏,龍(long)窖(jiao)水源(yuan)(yuan)(yuan)現已成為臨(lin)湘市(shi)(shi)的(de)(de)飲用取水源(yuan)(yuan)(yuan),不僅惠澤臨(lin)湘市(shi)(shi)內(nei),還輻(fu)射(she)到周邊(bian)的(de)(de)縣區,龍(long)窖(jiao)醬菜(cai)(cai)就(jiu)是這(zhe)些燦(can)爛(lan)歷史文(wen)化(hua)的(de)(de)一種(zhong)延續。
歷史淵源
龍(long)(long)窖(jiao)醬菜(cai)(cai)生(sheng)產歷史悠久,最早可追(zhui)溯到(dao)神(shen)農嘗百草的(de)傳說,一日來(lai)到(dao)洞(dong)庭(ting)湖東畔(pan),幕阜山(shan)余脈一處(chu)(今(jin)湖南臨湘龍(long)(long)窖(jiao)山(shan)),但見瀑(pu)布飛瀉(xie),林(lin)木蔥郁,奇花異(yi)草滿山(shan)遍(bian)野(ye)(ye),甚感好(hao)(hao)山(shan)好(hao)(hao)景,環顧(gu)山(shan)野(ye)(ye)住(zhu)民(min),卻是(shi)(shi)饑不裹(guo)腹,哀(ai)鴻遍(bian)野(ye)(ye),神(shen)農氏百思不得(de)其解(jie),看此(ci)處(chu)土地肥沃,氣候宜人(ren),但是(shi)(shi)百姓(xing)生(sheng)活卻十分艱辛。尋人(ren)細問,原來(lai)此(ci)處(chu)確(que)實物(wu)(wu)產豐富,但每(mei)到(dao)春末夏(xia)初,正是(shi)(shi)青黃(huang)不接(jie)(jie)之(zhi)時(shi),冬季(ji)作(zuo)物(wu)(wu)已衰敗,春季(ji)作(zuo)物(wu)(wu)尚未長成,人(ren)們無(wu)處(chu)取食(shi),神(shen)農氏了解(jie)原委后,就在(zai)山(shan)野(ye)(ye)找一石洞(dong)暫居(ju)下來(lai),隨村(cun)(cun)民(min)一起(qi)日出而作(zuo),日落而息,大(da)量種植(zhi)谷(gu)物(wu)(wu)與蔬(shu)菜(cai)(cai),待(dai)到(dao)豐收之(zhi)時(shi),教(jiao)村(cun)(cun)民(min)將(jiang)谷(gu)物(wu)(wu)曬干囤積,將(jiang)蘿卜、榨菜(cai)(cai)等蔬(shu)菜(cai)(cai)采摘灑鹽置于石洞(dong)中扎緊(jin)保存。到(dao)來(lai)年(nian)青黃(huang)不接(jie)(jie)時(shi),開窖(jiao)取菜(cai)(cai),則醬香撲鼻,菜(cai)(cai)體完好(hao)(hao),從此(ci)鄉(xiang)民(min)無(wu)食(shi)物(wu)(wu)之(zhi)憂。當(dang)地村(cun)(cun)民(min)為感謝(xie)神(shen)農氏恩(en)德,便(bian)將(jiang)神(shen)農氏當(dang)年(nian)所居(ju)石洞(dong)稱(cheng)為“龍(long)(long)窖(jiao)”,將(jiang)神(shen)農氏窖(jiao)藏之(zhi)法所得(de)的(de)蔬(shu)菜(cai)(cai)稱(cheng)之(zhi)為“龍(long)(long)窖(jiao)醬菜(cai)(cai)”。從此(ci)以后家(jia)家(jia)戶(hu)戶(hu)都將(jiang)吃不完的(de)蔬(shu)菜(cai)(cai)按此(ci)法進行儲藏蔬(shu)菜(cai)(cai),“龍(long)(long)窖(jiao)醬菜(cai)(cai)”也從此(ci)流傳至今(jin)。
關于(yu)龍窖(jiao)醬菜制(zhi)(zhi)作(zuo)的(de)歷史十(shi)分久遠(yuan),已無(wu)從考證,據(ju)臨湘鄉間(jian)(jian)盛(sheng)傳的(de)民間(jian)(jian)傳說在(zai)三國時(shi)期(qi)(qi)就有(you)早(zao)期(qi)(qi)龍窖(jiao)醬菜制(zhi)(zhi)作(zuo)過程和故事的(de)記載:公元208年(nian),三國東吳大將(jiang)黃蓋臨危受命,秘密進駐下雋縣(今湖(hu)南省臨湘市)。這里湖(hu)泊浩渺,湖(hu)垸眾多,黃蓋在(zai)此操練水軍(jun),當時(shi)軍(jun)需(xu)物(wu)資潰乏,既備(bei)戰(zhan)(zhan)又備(bei)荒,將(jiang)士們生產(chan)大量糧1蔬,以(yi)(yi)應戰(zhan)(zhan)時(shi)之需(xu)。為(wei)戰(zhan)(zhan)備(bei)需(xu)要他們將(jiang)蔬菜進行腌制(zhi)(zhi),用土壇裝好,和黃泥密封,埋(mai)于(yu)山邊湖(hu)畔,經七(qi)七(qi)四十(shi)九天后取出(chu),將(jiang)士食之味口頓開(kai),士氣大振。三國相爭,都以(yi)(yi)真(zhen)龍天子(zi)自居,因此軍(jun)中(zhong)以(yi)(yi)龍為(wei)名窖(jiao)藏,此地又靠近龍窖(jiao)山,因此得(de)名龍窖(jiao)醬菜。
但(dan)根據現可(ke)(ke)查(cha)證的資料可(ke)(ke)追溯到(dao)宋代,宋代范致明《岳(yue)陽風土記》:“龍(long)窖(jiao)山(shan)在(zai)(臨湘(xiang))縣東南,按鄂州崇陽縣,雷(lei)家洞、石門(men)洞,山(shan)極(ji)深遠。其間居民謂(wei)之鳥鄉,語言侏離(li),以耕畬(yu)為業,磨豆腌菜為食。非市鹽(yan)茶不入城(cheng)市邑,亦無貢(gong)賦,蓋山(shan)瑤人也。”再(zai)是(shi)宋馬子嚴《岳(yue)陽甲志》:“龍(long)窖(jiao)山(shan)在(zai)巴陵北,山(shan)實峻極(ji)。山(shan)有雷(lei)洞,有石門(men)之洞,山(shan)瑤居之,自耕而(er)食,植蔬植豆,自織(zhi)而(er)衣”。
據康熙《臨湘縣志》記(ji)載:黃(huang)蓋湖產醬(jiang)菜,曰龍窖,歲貢九壇。
生(sheng)產地(di)(di)域地(di)(di)理特征
該地域位于(yu)(yu)(yu)湖南省東北(bei)部,長江中游(you)南岸,地處(chu)北(bei)緯(wei)29°10′~29°52′、東經113°15′~113°45′。地處(chu)北(bei)亞熱(re)帶(dai)氣(qi)候(hou)(hou)帶(dai),屬(shu)于(yu)(yu)(yu)亞熱(re)帶(dai)季(ji)風性(xing)濕(shi)潤氣(qi)候(hou)(hou),氣(qi)候(hou)(hou)溫(wen)(wen)和濕(shi)潤,雨(yu)量充(chong)沛,四季(ji)分明(ming)。春(chun)季(ji)溫(wen)(wen)暖,陰濕(shi)多雨(yu),常(chang)為(wei)春(chun)雨(yu)綿綿,麻雨(yu)稀稀的(de)(de)天氣(qi)。夏(xia)無(wu)酷(ku)暑(shu),盛吹南風。秋季(ji)涼爽,時有(you)小雨(yu)。冬季(ji)冷(leng)濕(shi)無(wu)嚴寒,平(ping)均氣(qi)溫(wen)(wen)小于(yu)(yu)(yu)或(huo)等于(yu)(yu)(yu)0℃,每年(nian)不超過(guo)5天,晴朗天氣(qi),時有(you)小雨(yu)。這種氣(qi)候(hou)(hou)條(tiao)件十分適宜農作物、蔬菜(cai)、豆類的(de)(de)生(sheng)長,也為(wei)醬菜(cai)發酵提供(gong)了天然的(de)(de)環境。
因長期(qi)受自(zi)然因素和(he)人為因素等影響,擬保護區域內內紅壤和(he)黃棕壤,土(tu)(tu)層(ceng)深厚,養分豐富(fu),呈酸性及(ji)(ji)弱酸性,有(you)(you)(you)機含(han)量(liang)較高(gao),十分有(you)(you)(you)利于(yu)榨菜(cai)和(he)蘿(luo)卜等蔬菜(cai)的(de)生長。土(tu)(tu)壤富(fu)含(han)養分量(liang)及(ji)(ji)水平分別(bie)為:有(you)(you)(you)機質31.5 g/kg、有(you)(you)(you)效磷17 mg/kg、速效鉀69mg/kg、全氮2.0 g/kg、堿(jian)解(jie)氮189 mg/kg,特別(bie)有(you)(you)(you)利于(yu)種(zhong)植蔬菜(cai)等植物。新鮮的(de)蔬菜(cai)原(yuan)料,特定(ding)環境下的(de)傳統工藝,使龍窖醬(jiang)菜(cai)鮮嫰爽脆的(de)獨有(you)(you)(you)風味(wei)。
質量特色
龍窖醬菜(cai)具有(you)“色澤光(guang)亮,壇香(xiang)綿(mian)長,爽脆(cui)可口,咸(xian)淡適中”的獨特品質,醬菜(cai)外觀顏色鮮亮有(you)光(guang)澤,經窖藏發酵后(hou)壇香(xiang)味(wei)濃郁,嘗之口感鮮爽脆(cui)嫩,咸(xian)淡適中,余(yu)味(wei)綿(mian)長。