溫文爾(er)雅,漢(han)語(yu)(yu)成語(yu)(yu),拼音是wēn wén ěr yǎ,態度溫和,舉止(zhi)斯文。也形(xing)容(rong)人缺乏斗(dou)爭(zheng)性(xing),做事不大膽潑(po)辣(la)。出(chu)自(zi)清·蒲松齡《聊齋志異(yi)·陳錫九》。
清(qing)·蒲松齡(ling)《聊齋志異·陳錫九(jiu)》:“此(ci)名(ming)士之子,溫文爾雅,烏能(neng)作賊乎?”
在此之前,“溫(wen)文”和“爾雅”,一直(zhi)是(shi)兩(liang)個(ge)各(ge)自(zi)獨立的成語。
溫(wen)(wen)文,溫(wen)(wen)和而(er)(er)有禮貌,與“威武”相對。出自《禮記·文王世子》“禮樂交錯於(wu)中(zhong),發形(xing)於(wu)外,是故其成也懌,恭(gong)敬而(er)(er)溫(wen)(wen)文” 。孔穎達疏:“恭(gong)敬而(er)(er)溫(wen)(wen)文者(zhe),謂(wei)內(nei)外有禮,貌恭(gong)心敬而(er)(er)溫(wen)(wen)潤文章(zhang)。”唐(tang)孫逖《授(shou)殷彥方(fang)等王傅制》:“教(jiao)導之功,既聞於(wu)日就;溫(wen)(wen)文之德(de),遂涉(she)於(wu)春儲。”清龔自珍《己亥(hai)雜詩》之二八:“不是逢人苦譽君,亦狂亦俠亦溫(wen)(wen)文。”葉圣陶《某城紀事》:“客(ke)人的語調都是故作溫(wen)(wen)文而(er)(er)實(shi)則粗陋(lou)的一流。”
《爾(er)(er)雅(ya)》,“爾(er)(er)”=“邇”,是(shi)“近”的意思,“雅(ya)”是(shi)“正”的意思,其是(shi)辭(ci)書之祖。司馬遷《史(shi)記·儒林傳序(xu)》有(you)“文章(zhang)(zhang)爾(er)(er)雅(ya),訓(xun)辭(ci)深厚”,其用“爾(er)(er)雅(ya)”來贊譽、形容(rong)文辭(ci)或文章(zhang)(zhang)的純正高雅(ya)。
就(jiu)此而言,所謂(wei)“溫文(wen)”,就(jiu)是“溫習文(wen)章”“溫潤(run)文(wen)明”的(de)意思;所謂(wei)“爾雅(ya)”,就(jiu)是“接近純正”“趨近高雅(ya)”的(de)意思。
作謂語(yu)、定(ding)語(yu)、狀(zhuang)語(yu);指人(ren)態度溫(wen)和。
示例
溫文爾雅正是(shi)學者的態度。——葉(xie)圣陶《演講》
【近義詞】溫(wen)良恭(gong)儉、溫(wen)柔敦厚(hou)
【反(fan)義詞】兇神惡(e)煞