石(shi)韋(wei),中藥(yao)材,為植物廬山石(shi)韋(wei)、石(shi)韋(wei)或(huo)有柄石(shi)韋(wei)的干(gan)燥葉。石(shi)韋(wei)的功(gong)效與作(zuo)用主要是利尿通淋(lin),清肺止(zhi)咳,涼血(xue)止(zhi)血(xue)。常用于淋(lin)證、肺熱(re)咳喘、血(xue)熱(re)出血(xue)、崩(beng)漏、痢疾(ji)、金創、癰疽等。陰(yin)虛及無(wu)濕熱(re)者忌服。
石韋(wei),中藥(yao)名,為植物(wu)廬山(shan)石韋(wei)、石韋(wei)或(huo)有柄石韋(wei)的干(gan)燥葉。全年均可采收(shou),除去根(gen)莖和根(gen),曬(shai)干(gan)或(huo)陰干(gan)。
石(shi)韋(wei)(wei)又叫,石(shi)皮、石(shi)葦、石(shi)樜、紅(hong)背(bei)石(shi)韋(wei)(wei)、小葉(xie)石(shi)韋(wei)(wei)、石(shi)背(bei)柳、石(shi)偉(wei)草(cao)、金(jin)星草(cao)、石(shi)蘭、生(sheng)扯攏、虹霓劍草(cao)、石(shi)劍、虹霓劍草(cao)、金(jin)湯匙、肺心草(cao)、會全草(cao)、石(shi)耳朵、蛇舌風、小葉(xie)下紅(hong)等。
飲片性狀:中藥石韋呈絲條狀。上表面(mian)黃綠色或灰褐色,下表面(mian)密生紅(hong)棕色星狀毛。孢子囊(nang)群著生側脈間或下表面(mian)布滿孢子囊(nang)群葉全緣。葉片革質。氣微,味微澀苦。
廬山石韋:葉(xie)片略皺(zhou)縮(suo),展平后呈披(pi)針形,長10-25cm,寬3-5cm。先端漸(jian)尖,基部(bu)耳狀(zhuang)偏斜,全緣,邊緣常向(xiang)內(nei)卷曲(qu);上表面黃(huang)綠色(se)(se)或灰綠色(se)(se),散(san)布有(you)黑色(se)(se)圓(yuan)形小凹點;下表面密生紅棕色(se)(se)星狀(zhuang)毛,有(you)的側脈間布滿棕色(se)(se)圓(yuan)點狀(zhuang)的孢子(zi)囊(nang)群。葉(xie)柄具四棱(leng),長10-20cm,直徑1.5-3mm,略扭(niu)曲(qu),有(you)縱(zong)槽。葉(xie)片革質(zhi)。氣微,味微澀苦。
石韋:葉(xie)片披針形或長圓披針形,長8-12cm,寬(kuan)1-3cm。基部楔形,對稱。孢子囊(nang)群在側(ce)脈間,排列(lie)緊密(mi)而整齊(qi)。葉(xie)柄長5-10cm,直徑約1.5mm。
有柄石韋:葉片(pian)多(duo)卷曲呈筒狀,展(zhan)平后呈長(chang)圓形(xing)或卵狀長(chang)圓形(xing),長(chang)3-8cm,寬1-2.5cm。基部(bu)楔形(xing),對稱。下表面側脈不明(ming)顯,布滿孢子囊群。葉柄長(chang)3-12cm,直徑約1mm。
廬山石韋:分布(bu)于西(xi)南(nan)(nan)及安徽、浙江(jiang)、江(jiang)西(xi)、福建(jian)、臺灣(wan)、湖(hu)北、湖(hu)南(nan)(nan)、廣(guang)東、廣(guang)西(xi)。
石韋:分布于華東(dong)、中南、西(xi)南地區。
有柄石韋:分布(bu)于西(xi)南(nan)及吉林、遼寧(ning)、河北、陜西(xi)、山東、江(jiang)蘇、安徽、河南(nan)、湖北、廣西(xi)。
采收加工:全(quan)年可(ke)采收,除去根莖,干燥。
炮制方法:除去(qu)雜質,洗凈,切段,干(gan)燥,篩去(qu)細屑。
利尿通(tong)淋,清(qing)肺(fei)止咳,涼血止血。
主要用于淋證、肺熱咳喘、血熱出血、崩漏、痢疾、金創、癰疽(ju)等(deng)。
適用于醫(yi)診為淋病、泌尿(niao)系(xi)感染(ran)、陰(yin)道(dao)炎、泌尿(niao)系(xi)結(jie)石(shi)、細菌性(xing)(xing)痢疾、功能性(xing)(xing)子宮出血證屬于濕熱者(zhe),支(zhi)氣管(guan)哮喘(chuan)屬于肺熱者(zhe)。
對(dui)呼吸系統的影(ying)響:石韋提取物有(you)(you)明顯鎮咳作(zuo)用。小鼠酚(fen)紅法試驗,異芒果(guo)苷(gan)有(you)(you)祛痰作(zuo)用。
抗病原微生(sheng)物的作(zuo)(zuo)用(yong):對流行性(xing)感冒桿菌有(you)一定抑制作(zuo)(zuo)用(yong),能增(zeng)強機(ji)體抗病能力,這(zhe)可能與活躍網狀(zhuang)內皮系統,促進局部細胞(bao)吞噬能力有(you)關。
此外(wai),maigoo小編(bian)還了解到,石(shi)韋有利(li)尿排石(shi)、抗病毒、抗癌(ai)作用。
石(shi)韋(wei)(wei)沒(mei)什么副作(zuo)用。但買購健康(kang)編輯提醒,陰虛(xu)及無濕熱者忌服。孕婦不(bu)能(neng)食用,石(shi)韋(wei)(wei)屬(shu)寒(han)性,易導致(zhi)孕婦身體虛(xu)寒(han)。經期(qi)(qi)禁用,經期(qi)(qi)忌寒(han),石(shi)韋(wei)(wei)性寒(han),不(bu)宜服用。
內服:煎(jian)湯,9-15g;或研(yan)末。外用:研(yan)末涂(tu)敷。
小便淋痛:石韋(wei)、滑石等分,為末。每(mei)飲服刀(dao)圭,最快。(《太平圣惠方(fang)》)
小便轉脬:石韋(去毛)、車(che)前子各(ge)二(er)錢半,水(shui)二(er)盞(zhan),煎一(yi)盞(zhan),食前服。(《全生指(zhi)迷方(fang)》)
便前有血:石皮為末。茄子(zi)枝煎湯(tang)下二錢。(《普濟方》)
崩中漏下:石韋為末。每服三錢,溫酒服,甚效(xiao)。(《本草綱目》)
尿路結石:石韋、車前草各一兩(liang),生梔子五錢,甘草三錢。水煎二次,早、晚各服一次。(《南昌醫藥》
心經蘊熱,傳于小腸,始覺小便微澀赤黃,漸漸不通,小腹膨脝:石韋(去毛,銼)、車前子(車前葉亦可)等分(fen)。上濃煮汁飲之。(《全生指迷方》石韋湯)
《別錄》:凡用(yong)去(qu)黃毛(mao)。毛(mao)射人(ren)肺,令人(ren)咳,不(bu)可療。
《神農本草經》:勞(lao)熱邪(xie)氣,五癃(long)閉不通,利小便水道。
《本草綱目》:主崩(beng)漏金瘡,清肺氣。
《本經逢原》:石韋,其性寒利,故《本(ben)經》治勞熱邪氣,指(zhi)勞力(li)傷津,癃閉不通之(zhi)熱邪而言,非(fei)虛勞之(zhi)謂。治妊(ren)娠轉胞,同車前煎服。
《日華子本草》:治淋瀝遺溺。
《植物名實圖考》:治痰火,同瘦肉(rou)蒸服。
喜陰涼干燥(zao)的氣候,生于巖石(shi)上。
分株(zhu)(zhu)繁殖(zhi):3月(yue)栽種,栽前選(xuan)營養(yang)葉片(pian)較多的老株(zhu)(zhu),連根(gen)挖(wa)起(qi),每3-4節(jie)剪成1段(duan),放水中浸1晝(zhou)夜(ye),吸足水分后栽種。應選(xuan)樹(shu)下巖石(shi)(shi)有苔(tai)蘚植物(wu)的地(di)主才易栽活。栽時按行株(zhu)(zhu)距23-27cm,把苔(tai)蘚植物(wu)刨(bao)開,放入1-2段(duan)根(gen)莖,用(yong)濕(shi)潤的腐(fu)殖(zhi)質(zhi)土壓緊。亦(yi)可利(li)用(yong)石(shi)(shi)坎(kan)壁栽種,將種苗放在縫隙里,用(yong)濕(shi)潤的腐(fu)殖(zhi)質(zhi)土塞穩。