望(wang)母(mu)樓,位于(yu)曲(qu)沃縣城(cheng)貢院街中段。因其形(xing)制四(si)百相同,因此,又(you)名四(si)牌(pai)樓。該樓始建于(yu)明萬歷(li)四(si)十(shi)三年(nian)(1615),由邑人李濟(ji)沆興建。李齊沆性至孝(xiao),母(mu)去世后(hou)葬城(cheng)東郊,李思母(mu)心切(qie),建樓憑望(wang)。歷(li)經(jing)了近四(si)百年(nian)的風雨侵(qin)蝕(shi)、戰(zhan)火紛擾、方革浩(hao)劫,望(wang)母(mu)樓依然聳(song)立于(yu)曲(qu)沃古城(cheng)一(yi)隅。1981年(nian)又(you)經(jing)政府撥(bo)款維修(xiu),煥然一(yi)新。現為省級重點文物保護單位。
望母樓(lou)(lou)為(wei)樓(lou)(lou)閣與(yu)牌縷混合式建筑,坐(zuo)北朝南。此樓(lou)(lou)純(chun)系木材構建,三(san)重檐十(shi)字歇山頂,上覆黃綠(lv)相間琉璃瓦,全樓(lou)(lou)三(san)層十(shi)一小樓(lou)(lou)。她既有江南樓(lou)(lou)閣精(jing)(jing)巧纖(xian)繡、玲瓏剔透(tou)之(zhi)(zhi)俊秀(xiu),又有北方(fang)古(gu)(gu)建筑的(de)(de)大氣敦厚、雄渾巍峨之(zhi)(zhi)壯觀。其(qi)構思(si)之(zhi)(zhi)精(jing)(jing),工藝之(zhi)(zhi)巧,造(zao)形之(zhi)(zhi)美,可稱三(san)絕,是具(ju)有藝術價值的(de)(de)古(gu)(gu)建筑,是曲沃(wo)古(gu)(gu)老文明的(de)(de)象(xiang)征性建筑。
四牌樓(lou)建(jian)筑結(jie)構為三(san)(san)重檐(yan)(yan)三(san)(san)層樓(lou)身,一、二(er)層四面(mian)均(jun)面(mian)闊(kuo)三(san)(san)間,進深三(san)(san)間。四牌樓(lou)造型奇待,為樓(lou)閣(ge)式(shi)與(yu)牌樓(lou)式(shi)相結(jie)合結(jie)構,牌坊(fang)上(shang)(shang)下坊(fang),雀替,板件上(shang)(shang)雕有精美(mei)的淺浮雕塑,有較高的藝術(shu)價值。1、邊樓(lou)在額枋與(yu)柱(zhu)上(shang)(shang)出(chu)穿插(cha)枋,出(chu)抱廈,使其檐(yan)(yan)突出(chu)圍檐(yan)(yan),利用(yong)視覺(jue)原理(li),造成又一層疊檐(yan)(yan)的假象。3、三(san)(san)層檐(yan)(yan)利用(yong)很小空間,設(she)置十(shi)字歇(xie)山頂,合理(li)平衡層頂與(yu)出(chu)檐(yan)(yan)重。
望母樓相關資料
明(ming)萬歷四(si)十三(san)年,即公(gong)元1615年,在山西省(sheng)曲沃縣城東(dong)南(nan)十字街(jie)頭,巍(wei)然(ran)(ran)聳立起(qi)一座宏偉建筑(zhu),曲沃人稱之為四(si)牌(pai)樓,又名望母樓、孝(xiao)母樓。該(gai)樓與縣城中西門(men)外感應(ying)(ying)寺磚(zhuan)塔,一東(dong)一西,遙相(xiang)呼應(ying)(ying),至今仍然(ran)(ran)是曲沃縣標(biao)志性建筑(zhu)物。
建(jian)樓人(ren)(ren)李(li)齊(qi)(qi)沆,曲(qu)沃(wo)城內人(ren)(ren),萬歷(li)三十一年(1604)年舉人(ren)(ren)。乾隆(long)版《曲(qu)沃(wo)縣志·忠烈篇(pian)》載:李(li)齊(qi)(qi)沆,字(zi)覺(jue)泫,此人(ren)(ren)風骨棱棱,無(wu)脂韋習氣。陜(shan)西流寇(kou)侵(qin)犯(fan)曲(qu)沃(wo),搜刮民(min)財(cai),欲勒索李(li)齊(qi)(qi)沆百萬錢財(cai),對他(ta)酷刑峻(jun)拷,但他(ta)始終不屈服,最終被拷打致(zhi)死(si),鄉人(ren)(ren)以見危授命而(er)贊許之。
李(li)齊沆為(wei)什么要建(jian)這個四牌(pai)(pai)樓(lou),文獻載:李(li)齊沆為(wei)思念(nian)母親而建(jian)。牌(pai)(pai)樓(lou)即牌(pai)(pai)坊(fang),是專(zhuan)為(wei)紀念(nian)褒獎某人(ren)(ren)而建(jian)的(de)(de),因其(qi)上有(you)為(wei)被(bei)褒獎人(ren)(ren)提寫的(de)(de)字牌(pai)(pai)而得名,四牌(pai)(pai)樓(lou)建(jian)于十字街口(kou),四面均有(you)字牌(pai)(pai)匾,字牌(pai)(pai)早失,內容不(bu)得而知,但關于四牌(pai)(pai)樓(lou)的(de)(de)傳說在曲(qu)沃流傳有(you)二,或許能(neng)告訴(su)人(ren)(ren)們一些(xie)建(jian)樓(lou)者的(de)(de)初(chu)衷。
其(qi)一:孝子李齊沆一歲(sui)喪母,三歲(sui)喪父,由其(qi)繼母含辛茹(ru)苦,拉扯成(cheng)人,后來考取舉人,善于經營(ying),遂成(cheng)巨富,但其(qi)繼母卻已經去世多(duo)年(nian),李齊沆無(wu)以報(bao)答(da)繼母養育之(zhi)情,于是建四牌樓以緬懷繼母養育之(zhi)恩(en)。每每思母心切,便(bian)登此樓,遙望母冢,思母之(zhi)情倍增。所以此樓又(you)稱為(wei)望母樓、孝母樓。
其二:春秋晉太(tai)子申生鎮(zhen)守曲沃(wo),后來(lai)被其父晉獻(xian)公的妃子驪(li)姬(ji)(ji)設計害(hai)死(si)(si),驪(li)姬(ji)(ji)死(si)(si)后即埋尸于此處。曲沃(wo)人憐憫太(tai)子而恨驪(li)姬(ji)(ji)的怨憤之(zhi)(zhi)情兩千年(nian)綿(mian)綿(mian)不息,修四(si)(si)牌樓來(lai)鎮(zhen)壓(ya)驪(li)姬(ji)(ji),使曲沃(wo)人世代踐(jian)踏,以解心頭(tou)之(zhi)(zhi)恨。甚(shen)至有人訛傳四(si)(si)牌樓下有地洞,洞內用鐵索鏈懸一大紅棺,即為(wei)驪(li)姬(ji)(ji)之(zhi)(zhi)棺云(yun)云(yun)。