韓忠(zhong)彥,字師(shi)樸,相(xiang)州(zhou)安陽(今河南省安陽市)人。以(yi)父(fu)蔭為將作監簿,復舉進(jin)士。以(yi)秘書(shu)丞召(zhao)試館職,為開封(feng)府判(pan)官(guan)、三(san)司鹽(yan)鐵判(pan)官(guan),出通判(pan)永寧(ning)軍。召(zhao)為戶部判(pan)官(guan)。
神宗元豐(feng)中父喪,服除,擢天章閣待制、知瀛州。拜禮部尚書,以(yi)樞密直學士知定州。
哲宗(zong)元佑中(zhong),召(zhao)為戶部尚書,遷知(zhi)(zhi)樞(shu)密院事。哲宗(zong)親政,以觀文殿學(xue)士知(zhi)(zhi)真(zhen)定府,移知(zhi)(zhi)定州(zhou)。降資政殿學(xue)士,改知(zhi)(zhi)大(da)名府。
徽宗即(ji)位,以吏部尚(shang)書(shu)召拜門下侍(shi)(shi)郎。腧月,拜尚(shang)書(shu)右仆射兼中書(shu)侍(shi)(shi)郎,進左仆射兼門下侍(shi)(shi)郎,封儀(yi)國公。與右相曾(ceng)布不協,以觀文殿大學士知大名府。累(lei)貶(bian)磁(ci)州團練副使。
大(da)觀三(san)年(1109年)二月,以宣奉大(da)夫致仕。同年八月二十日(9月16日),韓忠彥(yan)在(zai)安陽的家(jia)中(zhong)去世,年七十二。
建炎四年(1130年)九月,經韓(han)忠(zhong)(zhong)彥(yan)之(zhi)(zhi)子、中散大夫韓(han)澡奏(zou)請(qing),宋高宗趙構親(qin)自為(wei)《韓(han)忠(zhong)(zhong)彥(yan)神道(dao)碑》題額(e)為(wei)“世濟厚德之(zhi)(zhi)碑”。在議(yi)定韓(han)忠(zhong)(zhong)彥(yan)的謚號時(shi),博士王剛中建議(yi)追謚“文禮”(《謚法》:奉議(yi)順則曰禮。王剛中此(ci)議(yi)取韓(han)忠(zhong)(zhong)彥(yan)為(wei)禮官時(shi)反對(dui)王安石“坐講之(zhi)(zhi)議(yi)的緣故)。但因韓(han)氏子弟反對(dui),朝廷最終于紹興元(yuan)年(1131年)四月定其謚號為(wei)“文定”。
紹興(xing)八年(nian)(1138年(nian))三月,韓忠彥(yan)配(pei)享宋徽宗(zong)廟庭。
寶慶二年(nian)(1226年(nian)),宋理宗命繪韓忠(zhong)彥像于昭勛崇德閣,為昭勛閣二十(shi)四功臣之(zhi)一。
恢崇儒教頓生光,天(tian)子親(qin)來幸上庠。
星弁煌煌環帝座(zuo),霜袍(pao)密密綴周行。
廟祠稽首尊先圣,書義(yi)終篇勸(quan)嗣王。
學(xue)道(dao)深(shen)慚非入室,此辰榮事(shi)亦升堂。
風前笑頰輕桃艷,雨帶啼痕白玉(yu)容。
蝶舞只疑(yi)殘雪壓,月明惟覺異香濃。
喜藏(zang)書(shu)(shu)(shu)(shu),父韓(han)琦,在安陽建有“萬(wan)籍堂”,聚書(shu)(shu)(shu)(shu)萬(wan)余卷。他又增7000卷,作“叢書(shu)(shu)(shu)(shu)堂”,分六庫儲(chu)書(shu)(shu)(shu)(shu),當時(shi)河朔(shuo)士大夫家(jia),號稱藏(zang)書(shu)(shu)(shu)(shu)多者無一及之。其藏(zang)書(shu)(shu)(shu)(shu)傳至韓(han)肖(xiao)胄、韓(han)膺(ying)胄兄弟,尚有藏(zang)書(shu)(shu)(shu)(shu)樓(lou)在。“靖康之亂”后散(san)佚頗多,僅有家(jia)集數(shu)千(qian)卷。又繼續搜求數(shu)年(nian),復(fu)聚書(shu)(shu)(shu)(shu)數(shu)千(qian)卷。其后裔至韓(han)忼(kang)、韓(han)性(xing)兄弟時(shi),另(ling)作有藏(zang)書(shu)(shu)(shu)(shu)樓(lou)“經(jing)畬堂”儲(chu)書(shu)(shu)(shu)(shu)。韓(han)氏藏(zang)書(shu)(shu)(shu)(shu)歷經(jing)200余年(nian),經(jing)10世,散(san)而(er)復(fu)聚,綿延不絕。
陳朝老:陛(bi)下即位以來,凡五命(ming)相(xiang),有(you)若(ruo)韓(han)忠彥之庸懦,曾布(bu)之贓污(wu),趙(zhao)挺之之蠢愚(yu),蔡京(jing)之跋扈。
樓(lou)照:明允(yun)篤誠(cheng),公忠亮(liang)達,至仕上宰,無愧(kui)前人。建中之初,左右厥辟,招徠俊(jun)乂,列于庶位(wei)。除苛解嬈,厥功茂焉。雖居位(wei)日淺,而始終無疵,允(yun)所謂以道(dao)事(shi)君者歟!實有顯功,至今(jin)稱之
趙構:純誠端亮,始(shi)終如(ru)一(yi),德業(ye)之(zhi)(zhi)盛(sheng),不(bu)忝前(qian)人。建中之(zhi)(zhi)初,入(ru)踐冢司,損(sun)益施(shi)設,成天下之(zhi)(zhi)務(wu)。開(kai)不(bu)諱之(zhi)(zhi)門(men),塞私邪(xie)之(zhi)(zhi)路(lu),選(xuan)賢任能,各當(dang)其職。一(yi)時(shi)忠鯁之(zhi)(zhi)士(shi),遂能擊(ji)強御兇,所向摧折,當(dang)乎人心。后世賴之(zhi)(zhi),以克有濟。朕覽舊史,慨然嘉(jia)孍,允所謂世濟其美,不(bu)損(sun)其名。
《卓異(yi)記》:此父子二人皆(jie)配饗功臣,昭勛(xun)崇德閣,忠(zhong)賢之報乎!
王(wang)稱:忠(zhong)彥繼世宰(zai)相,孝寬(kuan)亦位,宥(you)密(mi)盛矣(yi)。
楊(yang)萬里:本朝曺武恵配享太祖,武穆(mu)配享仁宗(zong);韓忠獻配享英宗(zong),文(wen)定配享徽(hui)宗(zong)。父子配享,自昔所無(wu)也。
呂(lv)中(zhong):韓忠彥以一君子而對(dui)眾小人,雖柔懦不能大有所為,然觀其乞罷(ba)編(bian)類局,使其志(zhi)得行,亦不至于召靖康之(zhi)禍(huo)也(ye)。
脫脫:忠(zhong)彥(yan)世濟其美,繼(ji)登相位,宜矣。
薛應旗:宋哲(zhe)宗(zong)之世,非無(wu)范純仁、韓(han)忠彥也;南(nan)渡之時,非無(wu)李(li)綱、趙鼎也;其后非無(wu)真德(de)秀、魏了翁、文天祥也,如不用,何(he)哉?
王夫之(zhi)(zhi)(zhi):徽(hui)宗之(zhi)(zhi)(zhi)初政,粲然可(ke)觀(guan),韓(han)忠(zhong)(zhong)彥(yan)為之(zhi)(zhi)(zhi),而(er)非韓(han)忠(zhong)(zhong)彥(yan)之(zhi)(zhi)(zhi)能(neng)為之(zhi)(zhi)(zhi)也(ye)(ye)。未(wei)幾而(er)向后殂,任(ren)伯雨(yu)(yu)、范純禮、江公(gong)望、陳瓘以(yi)次廢黜,曾布專,蔡京進(jin),忠(zhong)(zhong)彥(yan)且不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)能(neng)安其位而(er)罷矣。銳(rui)起疾(ji)為而(er)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)能(neng)期月守,理亂之(zhi)(zhi)(zhi)樞存乎向后之(zhi)(zhi)(zhi)存沒,忠(zhong)(zhong)彥(yan)其能(neng)得之(zhi)(zhi)(zhi)于(yu)徽(hui)宗乎?……忠(zhong)(zhong)彥(yan)雖為世(shi)臣,而(er)德(de)望非溫公(gong)之(zhi)(zhi)(zhi)匹,任(ren)伯雨(yu)(yu)諸人亦無(wu)元祐群賢之(zhi)(zhi)(zhi)夙望。一(yi)激不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)振,士氣全頹(tui),舉天(tian)下以(yi)冥行而(er)趨于(yu)泥淖,極乎靖康,無(wu)一(yi)可(ke)用之(zhi)(zhi)(zhi)材,舉國而(er)授之(zhi)(zhi)(zhi)非類,無(wu)足(zu)怪者……太(tai)后不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)恃也(ye)(ye),忠(zhong)(zhong)彥(yan)斯(si)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)恃也(ye)(ye);李清臣、蔣(jiang)之(zhi)(zhi)(zhi)奇(qi)之(zhi)(zhi)(zhi)雜進(jin),愈不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)恃也(ye)(ye);曾布之(zhi)(zhi)(zhi)與(yu)忠(zhong)(zhong)彥(yan)互相持于(yu)政府,彌(mi)不(bu)(bu)(bu)(bu)(bu)可(ke)恃也(ye)(ye)。
《歷代群英歌》:司(si)馬力攻新法(fa),忠彥敢言正直(zhi)。