《三(san)墳記》是為(wei)李(li)曜卿(qing)兄弟三(san)人(ren)建的,李(li)季卿(qing)撰文,李(li)陽冰篆(zhuan)書。唐大歷(li)二年(767年)刻(ke)。碑文兩面,共23行,行20字。原石久佚,宋代有重刻(ke)本,現(xian)存陜西省(sheng)西安碑林(lin)。
先(xian)侍郎(lang)之(zhi)子(zi)曰曜卿,字華,名(ming)世才(cai)也。宏毅(yi)樂易,機符(fu)朗(lang)徹。既冠(guan),遭家(jia)不造,諸季種藐。植之(zhi)以(闕(que)一字)藝,博之(zhi)以文行。始調(diao)秘(mi)書(shu)正字,授右衛(wei)騎曹,轉新(闕(que)一字)尉(wei)。豪猾未孚,立信以示之(zhi)禮。浮窳(yu)未復,本仁(ren)以示之(zhi)義(yi)。領長安尉(wei),直京師浩穰(rang),決賊曹繁劇,有立斷焉。焯見焉,左遷普安郡戶掾,賦(fu)古樂府廿四章,左史(shi)韋良嗣為之(zhi)敘,文集十(shi)卷。
(闕一字(zi)(zi)(zi):叔(按1888寶刻從編)卿字(zi)(zi)(zi)萬,天骨瑯瑯,德(闕一字(zi)(zi)(zi))文蔚。識(shi)度標邁,弱(ruo)冠(guan)以明(闕一字(zi)(zi)(zi))觀國,蒞鹿邑虞鄉(xiang)二(er)(er)尉(wei)。巍守崔(cui)公沔(mian)洎相(xiang)國晉公(闕二(er)(er)字(zi)(zi)(zi))甲科第之(zhi)(zhi)進(jin)等舉之(zhi)(zhi),嘗游嵩少,夜聞(wen)山(shan)鐘,賦(fu)云(闕二(er)(er)字(zi)(zi)(zi))繼也,洪爐沸鼎火半(ban)死,巨壑重林(lin)風稍止。無間(jian)(闕三字(zi)(zi)(zi))未已詞人珍之(zhi)(zhi)。轉金城尉(wei),曹無受謝,吏不敢(闕四字(zi)(zi)(zi))卷行於世。
(闕(que)一字:春(按1888寶刻從編)卿字榮,寬栗(li)柔(rou)立,於(wu)(wu)穆不(bu)瑕,起(qi)家(jia)拜(bai)靈昌主簿。己丑歲,小(xiao)冢宰李公(gong)彭年(nian)尚其文翰,暑(shu)朝邑簿。時漆(qi)沮決溢(yi),馮翊昏墊。釃渠楗英,股(gu)引脈(mo)散。下(xia)土為潮,上腴成賦。人到於(wu)(wu)令賴之(zhi),文集百一十二篇。
於(wu)戲!三(san)英(ying)孝友,曾(ceng)閔儔也。文學繼(闕一(yi)字),業(王睿)碧產也。純(chun)固含章,札梓材也。昊穹生德(de),宜受封福,僅(jin)逾強仕,以(yi)講陰堂。未盈(ying)一(yi)紀,三(san)墳(fen)相比。思其咎職,訊之(zhi)逢占。占者邵權(quan)曰:霸陵故塋(ying),葬(zang)不違禁,害于(yu)而家。歲攝提格,乃貞陽卜而祔大(da)墳(fen),三(san)墳(fen)以(yi)東南(nan)為伯仲叔,貤之(zhi)若雁行然。大(da)歷建元之(zhi)明(ming)年,於(wu)斯刻(ke)石(shi),恐(kong)夫(fu)溟海為陸,老沙防焉。
《三墳記(ji)碑(bei)》承李斯《嶧山碑(bei)》玉(yu)筋筆法(fa),以瘦勁(jing)取勝(sheng),結體修長(chang),線(xian)條(tiao)遒(qiu)勁(jing)平(ping)整,筆畫從(cong)頭(tou)至尾粗(cu)細一致,婉(wan)曲翩然(ran)。
《三墳記》為(wei)李陽冰(bing)(bing)代表作,在(zai)唐代篆書(shu)中,李陽冰(bing)(bing)成就最高(gao)的,謂之“鐵線描。”清孫承(cheng)澤云:“篆書(shu)自秦、漢(han)以后(hou),推李陽冰(bing)(bing)為(wei)第(di)一手。
今觀《三墳記》,運筆命格,矩法森森,誠不易及(ji)。然(ran)予曾(ceng)于陸(lu)探微所畫《金滕圖》后見(jian)陽冰(bing)手書,遒勁中逸(yi)致翩然(ran),又非石刻所能及(ji)也。”(《庚(geng)子消夏記》)