商(shang)(shang)虎食人卣(yǒu)是(shi)中國(guo)商(shang)(shang)代晚期的青銅器(qi)珍品,是(shi)商(shang)(shang)代的盛酒(jiu)器(qi),共有兩件(jian),相傳出(chu)土(tu)于湖南省安化(hua)、寧鄉交界處(寧鄉市溈山鄉境(jing)內),后來(lai)都流落國(guo)外,一件(jian)藏(zang)于法國(guo)巴黎市立東方美術館(guan),一件(jian)藏(zang)于日(ri)本泉屋(wu)博(bo)物館(guan)。其中以(yi)日(ri)本泉屋(wu)博(bo)物館(guan)所藏(zang)較著名,通高(gao)35.7厘(li)米(mi),重5.09千(qian)克(ke)。卣作為一件(jian)禮器(qi),它是(shi)貴(gui)族階(jie)層的標志,商(shang)(shang)代以(yi)虎作為該器(qi)物的表面紋飾,是(shi)試圖顯示貴(gui)族權勢的威嚴。
商虎(hu)(hu)(hu)(hu)食人(ren)卣(you)造(zao)型(xing)取踞(ju)虎(hu)(hu)(hu)(hu)與人(ren)相抱的(de)姿(zi)態,立意奇特。虎(hu)(hu)(hu)(hu)以(yi)(yi)后足及尾支撐身體,同時構成(cheng)卣(you)的(de)三(san)足。虎(hu)(hu)(hu)(hu)前爪(zhua)抱持一(yi)人(ren),人(ren)朝虎(hu)(hu)(hu)(hu)胸蹲(dun)坐(zuo)。一(yi)雙(shuang)赤(chi)足踏于(yu)虎(hu)(hu)(hu)(hu)爪(zhua)之上(shang),雙(shuang)手伸向虎(hu)(hu)(hu)(hu)肩,虎(hu)(hu)(hu)(hu)欲張口啖食人(ren)首。虎(hu)(hu)(hu)(hu)肩端附提梁,梁兩(liang)端有(you)獸(shou)首,梁上(shang)飾長(chang)形宿紋(wen),以(yi)(yi)雷紋(wen)襯(chen)底。虎(hu)(hu)(hu)(hu)背上(shang)部為(wei)橢圓形器(qi)(qi)口,有(you)蓋(gai)(gai),蓋(gai)(gai)上(shang)立一(yi)鹿,蓋(gai)(gai)面飾卷(juan)尾夔紋(wen),也以(yi)(yi)雷紋(wen)襯(chen)底,與器(qi)(qi)體一(yi)致(zhi)。虎(hu)(hu)(hu)(hu)兩(liang)耳(er)豎起,牙齒甚為(wei)鋒利。該器(qi)(qi)表(biao)面大(da)部分呈黑色(se),局部留(liu)有(you)很薄的(de)綠銹,它和許(xu)多出土(tu)于(yu)湖南的(de)商代后期的(de)青銅器(qi)(qi)一(yi)樣,紋(wen)飾繁縟(ru),以(yi)(yi)人(ren)獸(shou)為(wei)主(zhu)題(ti),表(biao)現怪異的(de)思想。
關于此件器物(wu)的(de)定名上歷來存在爭(zheng)議
中國學(xue)者將(jiang)其(qi)稱(cheng)作為“虎(hu)食人(ren)卣”,而日本學(xue)者則(ze)將(jiang)其(qi)定(ding)名(ming)為“乳虎(hu)卣”,究其(qi)定(ding)名(ming)的區別主要(yao)是(shi)因為中日學(xue)者對該器(qi)物表(biao)現的思想內容有不同的理(li)解和認識。
中國學者(zhe)(zhe)認(ren)為人(ren)與虎(hu)(hu)(hu)不是(shi)共(gong)存(cun)的(de),只是(shi)其反應的(de)社(she)會意(yi)義存(cun)在(zai)著爭論。有人(ren)認(ren)為,虎(hu)(hu)(hu)是(shi)東夷(yi)某方氏(shi)族的(de)圖騰(teng)(teng),虎(hu)(hu)(hu)食人(ren)則表(biao)示(shi)把俘虜獻給圖騰(teng)(teng)神。持(chi)這種(zhong)圖騰(teng)(teng)說的(de)還有人(ren)認(ren)為,虎(hu)(hu)(hu)食人(ren)表(biao)示(shi)以虎(hu)(hu)(hu)神為圖騰(teng)(teng)的(de)人(ren),受到虎(hu)(hu)(hu)神的(de)保護。還有一種(zhong)說法,這是(shi)虎(hu)(hu)(hu)神食惡鬼,意(yi)在(zai)驅邪(xie)求(qiu)吉。而日本學者(zhe)(zhe)則認(ren)為“人(ren)與虎(hu)(hu)(hu)的(de)關系和諧”“表(biao)現出‘天人(ren)合(he)一’”“‘人(ren)物共(gong)處”的(de)意(yi)識。
關于虎食(shi)人卣(you)的裝飾功能,主要有以下七種(zhong)看(kan)法(fa):
一、表(biao)現統治者的專橫殘(can)暴,以此造型威嚇奴隸。虎(hu)是奴隸主階(jie)級(ji)的象(xiang)征,人是奴隸的代表(biao)。
二、將(jiang)人獸關系看作人借助動物的力量溝通(tong)天地。
三(san)、象征人的自我(wo)與具有神性的動(dong)物的統一,以便獲(huo)得動(dong)物的保護(hu)。
四(si)、虎(hu)食人實際反(fan)映(ying)了“虎(hu)食鬼”的(de)(de)神話,即(ji)以威猛的(de)(de)虎(hu)驅逐惡(e)鬼,取避邪之用。
五、虎(hu)代表自(zi)然(ran)(ran)界,象征人(ren)對自(zi)然(ran)(ran)的(de)(de)恐(kong)懼,但又必須附著自(zi)然(ran)(ran),表現人(ren)性的(de)(de)軟弱。
六、虎與人(ren)姿態成相互擁抱式,代表人(ren)與自(zi)然和諧(xie)共處(chu)。
七、虎緊擁人欲食,人神情平(ping)靜且不(bu)(bu)反抗(kang),體現了統治者(zhe)權(quan)利至上的理(li)念,與后世君要臣(chen)死(si)臣(chen)不(bu)(bu)得(de)不(bu)(bu)死(si)的君權(quan)至上理(li)念頗(po)有(you)相似。
四(si)川省出現的(de)虎食人卣35厘米(mi)高10斤重
四(si)川省出(chu)現的虎食人卣35厘米高10斤重(zhong)(13張(zhang))
四川省夾江(jiang)縣出現虎食人卣,35厘米高,10斤重。