品質特點
鳳(feng)泉(quan)(quan)薄(bo)(bo)荷(he)具有(you)(you)"莖桿粗壯、枝葉繁茂(mao)、葉色豆綠、葉片肥厚、香味濃郁、營養(yang)價值高"的典型特征,是當(dang)地歷史悠久的名優特色農產(chan)品。 鳳(feng)泉(quan)(quan)薄(bo)(bo)荷(he)以其優良(liang)(liang)的品質(zhi)而著(zhu)名,不僅營養(yang)價值高,還具有(you)(you)良(liang)(liang)好的藥用保健效果,在當(dang)地老百姓素有(you)(you)"消(xiao)炎止痛一飲(yin)停"的美譽,被譽為"仙草",是市場上的搶(qiang)手貨。據(ju)農業(ye)部果品及苗(miao)木質(zhi)量監督檢(jian)驗測試中心(鄭州)對鳳(feng)泉(quan)(quan)薄(bo)(bo)荷(he)的檢(jian)測結果顯示:鳳(feng)泉(quan)(quan)薄(bo)(bo)荷(he)含維生素 C 53-55mg/100g、鉀(jia) 3.4-3.7g/kg 、鐵 21-23mg/kg、粗纖維0.7-0.9%。
營養成分
據(ju)農業(ye)部果(guo)品(pin)及苗木質量監(jian)督檢驗(yan)測試中(zhong)心(鄭州)對鳳泉薄荷的檢測結果(guo)顯示(shi):鳳泉薄荷含維生素(su) C 53-55mg/100g、鉀 3.4-3.7g/kg、鐵21-23mg/kg、粗纖維0.7-0.9%。
藥用保健價值
薄(bo)荷清氣(qi)芳香,是中華(hua)常用(yong)中藥(yao)之一。明朝李時珍在《本草綱目》認為:"薄(bo)荷味辛(xin)、性涼,無毒。" 薄(bo)荷辛(xin)涼,發(fa)汗解熱,以葉(xie)(xie)煮茶,可治感冒、頭疼、目赤、身熱、咽(yan)炎、牙(ya)床腫痛(tong)等(deng)癥(zheng)(zheng)。用(yong)葉(xie)(xie)揉(rou)碎敷于(yu)患處,可治神經痛(tong)、皮膚搔癢、皮疹(zhen)和濕疹(zhen)等(deng)。長(chang)期(qi)做菜生吃或熟食,能祛邪毒,除勞氣(qi),解困乏,使人口氣(qi)香潔。還(huan)可治痰多及各種傷(shang)風。此外,煎湯(tang)洗可治膝瘡(chuang),榨汁服可去風熱及口齒諸病,搗成汁含服去舌(she)苔苦(ku)澀;用(yong)葉(xie)(xie)塞鼻,止(zhi)出血(xue);還(huan)可治蜂蟄(zhe)蛇傷(shang)。 另外,薄(bo)荷還(huan)具有消炎止(zhi)痛(tong)作用(yong)。從2003 年(nian)醫學界提(ti)出采用(yong)"饑(ji)(ji)餓療法"醫治癌癥(zheng)(zheng)以來,科學家對(dui)大量藥(yao)物(wu)進行(xing)了(le)研究,發(fa)現薄(bo)荷葉(xie)(xie)能夠阻(zu)止(zhi)癌癥(zheng)(zheng)病變處的血(xue)管生長(chang),使癌腫得不到(dao)血(xue)液供應,最終"饑(ji)(ji)餓"而(er)死。
地理標志
地域范圍
鳳(feng)泉薄荷地域保(bao)護范圍(wei)包括鳳(feng)泉區(qu)潞王(wang)(wang)墳鄉(xiang)、耿黃鄉(xiang)2 個鄉(xiang),涉(she)及前郭(guo)柳(liu)(liu)村(cun)(cun)、后郭(guo)柳(liu)(liu)村(cun)(cun)、王(wang)(wang)門(men)村(cun)(cun)、西(xi)(xi)同古(gu)村(cun)(cun)、東同古(gu)村(cun)(cun)、老道井村(cun)(cun)、墳上村(cun)(cun)、金燈(deng)寺(si)村(cun)(cun)、五陵村(cun)(cun)、李(li)士屯村(cun)(cun)、楊九屯村(cun)(cun)、東張門(men)村(cun)(cun)、西(xi)(xi)張門(men)村(cun)(cun)、南(nan)(nan)張門(men)村(cun)(cun)、東魯(lu)堡(bao)村(cun)(cun)、西(xi)(xi)魯(lu)堡(bao)村(cun)(cun)、南(nan)(nan)魯(lu)堡(bao)村(cun)(cun)共17 個行政(zheng)村(cun)(cun),保(bao)護范圍(wei)地理(li)坐(zuo)標(biao)為(wei):北緯35°21ˊ00〞至35 °26ˊ00〞,東經(jing) 113°51ˊ00〞至113°57ˊ00〞,東北與(yu)(yu)衛(wei)輝(hui)市搭界,南(nan)(nan)同牧野區(qu)接壤,西(xi)(xi)連新鄉(xiang)縣,西(xi)(xi)北與(yu)(yu)輝(hui)縣市毗(pi)鄰,沿京(jing)廣(guang)鐵(tie)路(lu)兩側,東西(xi)(xi)總長 11km,南(nan)(nan)北總長10km,適(shi)宜(yi)種植總面積2023 公(gong)頃,年總產量達1.5 萬噸。
產地環境
鳳(feng)泉(quan)區(qu)(qu)位于(yu)河南(nan)(nan)省新鄉市城區(qu)(qu)北部,歷史悠久(jiu),鐘靈(ling)毓秀。鳳(feng)泉(quan)區(qu)(qu)位于(yu)太(tai)行(xing)山(shan)與華北平原的(de)接合部,是太(tai)行(xing)低(di)山(shan)丘(qiu)陵(ling)區(qu)(qu)向平原過渡地帶,地勢北高 南(nan)(nan)低(di),由西北至(zhi)東南(nan)(nan)傾斜(xie),海拔高度(du)在68.9m~292.7m之(zhi)間,具有低(di)山(shan)、丘(qiu)陵(ling)、平原地貌,北部為(wei)低(di)山(shan)丘(qiu)陵(ling),中部為(wei)沖洪積形成的(de)洪積坡傾斜(xie)平原,南(nan)(nan)部是泄洪區(qu)(qu)匯(hui)集洼地,汛期為(wei)滯洪區(qu)(qu),地勢低(di)且平坦,略向東南(nan)(nan)傾斜(xie)。鳳(feng)泉(quan)區(qu)(qu)屬于(yu)典型性(xing)暖溫帶大陸性(xing)氣候,農業生(sheng)產條件良好,農產品資(zi)源(yuan)豐富。
鳳泉薄(bo)荷的(de)(de)獨特品質(zhi)是(shi)(shi)(shi)由當(dang)地(di)(di)的(de)(de)氣候、水質(zhi)、土(tu)(tu)壤自(zi)然(ran)條件所決定(ding)的(de)(de),它的(de)(de)主產地(di)(di)是(shi)(shi)(shi)潞王墳鄉、耿黃鄉2 個鄉17 個行(xing)(xing)政村,屬(shu)于(yu)太行(xing)(xing)山與華北(bei)平(ping)原(yuan)的(de)(de)接合(he)部,是(shi)(shi)(shi)連接山區(qu)(qu)和(he)平(ping)原(yuan)的(de)(de)過渡地(di)(di)帶。區(qu)(qu)域(yu)(yu)內為(wei)(wei)沖洪積(ji)形(xing)成的(de)(de)洪積(ji)坡傾斜平(ping)原(yuan),土(tu)(tu)壤為(wei)(wei)褐土(tu)(tu)和(he)黃土(tu)(tu),有機質(zhi)含量高,土(tu)(tu)層厚,質(zhi)地(di)(di)偏粘,肥力(li)較強,通透性好。氣候為(wei)(wei)典型的(de)(de)暖溫(wen)帶大陸性半(ban)干旱(han)季(ji)風型氣候,熱量充裕,雨水充沛,水質(zhi)良(liang)好。年平(ping)均日照(zhao)2382 小時(shi),平(ping)均氣溫(wen)14℃,無霜期211.7 天,年平(ping)均降雨量617.8mm。目(mu)前(qian)區(qu)(qu)域(yu)(yu)內無污染源,病(bing)蟲害少,非常適合(he)薄(bo)荷生長(chang)。正是(shi)(shi)(shi)這(zhe)些得(de)天獨厚的(de)(de)自(zi)然(ran)條件造就了(le)鳳泉薄(bo)荷的(de)(de)優良(liang)品質(zhi)。
土壤地貌
鳳(feng)泉區(qu)位(wei)于太行山(shan)(shan)與華北平(ping)(ping)原(yuan)的接合部(bu),是(shi)太行低(di)山(shan)(shan)丘(qiu)(qiu)陵區(qu)向平(ping)(ping)原(yuan)過(guo)渡(du)地(di)(di)(di)帶,地(di)(di)(di)勢北高南低(di),由西北至東南傾(qing)斜(xie),海拔(ba)高度在 68.9m~292.7m 之(zhi)間,最高為(wei)鳳(feng)凰(huang)山(shan)(shan)主(zhu)峰,海拔(ba) 292.7m,最低(di)楊(yang)九屯村東南,海拔(ba)68.9m。具有低(di)山(shan)(shan)、丘(qiu)(qiu)陵、平(ping)(ping)原(yuan)地(di)(di)(di)貌,北部(bu)為(wei)低(di)山(shan)(shan)丘(qiu)(qiu)陵,中部(bu)為(wei)沖洪積形(xing)成的洪積坡傾(qing)斜(xie)平(ping)(ping)原(yuan),南部(bu)是(shi)泄洪區(qu)匯集(ji)洼(wa)地(di)(di)(di),汛期為(wei)滯洪區(qu),地(di)(di)(di)勢低(di)且(qie)平(ping)(ping)坦,略向東南傾(qing)斜(xie)。全區(qu)耕地(di)(di)(di)面積為(wei) 11.1 萬畝,農(nong)業生產(chan)條件優越,適宜農(nong)林牧漁(yu)各業發(fa)展,是(shi)新(xin)鄉市(shi)重(zhong)要的糧食、蔬菜、畜牧基地(di)(di)(di)。區(qu)域內土(tu)(tu)(tu)壤(rang)類型為(wei)潮(chao)土(tu)(tu)(tu)和褐(he)(he)土(tu)(tu)(tu),衛河兩岸屬(shu)潮(chao)土(tu)(tu)(tu)類,北部(bu)丘(qiu)(qiu)陵屬(shu)褐(he)(he)土(tu)(tu)(tu)類,泄洪區(qu)屬(shu)潮(chao)土(tu)(tu)(tu)向褐(he)(he)土(tu)(tu)(tu)過(guo)渡(du)的濕潮(chao)土(tu)(tu)(tu)。土(tu)(tu)(tu)質多為(wei)黃(huang)土(tu)(tu)(tu)、山(shan)(shan)區(qu)立黃(huang)土(tu)(tu)(tu)和耕種土(tu)(tu)(tu)性土(tu)(tu)(tu),土(tu)(tu)(tu)層(ceng)厚,質地(di)(di)(di)偏粘(zhan),PH 值(zhi)在 7 左(zuo)右,呈(cheng)中性,有機質含量(liang)高,通(tong)透性好。區(qu) 域內無污染源,病蟲害少(shao),非常適宜薄荷生長。
水文情況
鳳(feng)泉(quan)區(qu)(qu)屬海河(he)流域,水(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)源來(lai)自地(di)下水(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)、衛(wei)(wei)河(he)、共產(chan)(chan)主(zhu)義渠、地(di)表徑流等。過境的(de)(de)河(he)流主(zhu)要為(wei)衛(wei)(wei)河(he)和共產(chan)(chan)主(zhu)義渠,全長1.5 公里。鳳(feng)泉(quan)區(qu)(qu)地(di)下水(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)資源豐富,據《新鄉市水(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)資源分布(bu)圖(tu)》及有關資料(liao)顯示,鳳(feng)泉(quan)區(qu)(qu)地(di)下水(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)資源有四個含水(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)層、三(san)大富水(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)區(qu)(qu),年(nian)(nian)可采儲(chu)量為(wei)8624t,地(di)下水(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)礦化度小于(yu)0.7g /L,是理想的(de)(de)生(sheng)產(chan)(chan)、生(sheng)活(huo)水(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)源。二十世紀六十年(nian)(nian)代,鳳(feng)泉(quan)區(qu)(qu)人民發(fa)揚(yang)"愚公移山"精神建(jian)設了(le)聞名(ming)中外的(de)(de)大型(xing)水(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)利(li)樞紐工(gong)(gong)程--愚公泉(quan)和玫瑰泉(quan),為(wei)工(gong)(gong)農(nong)業發(fa)展作出了(le)積極(ji)的(de)(de)貢獻。舉(ju)世矚目的(de)(de)南水(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)北(bei)調工(gong)(gong)程過境 7.5 公里,并已經(jing)(jing)開(kai)工(gong)(gong)建(jian)設,將(jiang)徹底(di)改變鳳(feng)泉(quan)區(qu)(qu)的(de)(de)水(shui)(shui)(shui)(shui)(shui)文狀況。薄荷產(chan)(chan)區(qu)(qu)無污染企業,農(nong)田經(jing)(jing)多次黃淮海(項目)開(kai)發(fa),現已達(da)到田成(cheng)方、路成(cheng)網、溝相通、渠相連(lian)、旱能澆、澇(lao)能排。
氣候情況
鳳泉區屬典型(xing)的暖溫帶大陸性半干(gan)旱(han)(han)季(ji)(ji)風(feng)型(xing)氣候,四季(ji)(ji)分明,春季(ji)(ji)干(gan)旱(han)(han)多(duo)風(feng)干(gan)燥,夏季(ji)(ji)炎熱多(duo)雨,秋季(ji)(ji)天高氣爽,冬季(ji)(ji)寒冷少雪(xue)。多(duo)年(nian)氣象資料表(biao)明,年(nian)平(ping)均(jun)氣溫14.0℃,最冷一月(yue),平(ping)均(jun)溫度-0.5℃;最熱七(qi)月(yue),平(ping)均(jun)氣溫27.0℃,年(nian)均(jun)降水量(liang)617.8mm,多(duo)集中(zhong)在(zai) 7 月(yue)~9 月(yue),主導風(feng)向為東(dong)北(bei)風(feng),年(nian)無霜期 211.7d,日照(zhao) 2382h,適于多(duo)種農作物生長。
歷史淵源
鳳泉(quan)薄(bo)荷(he)栽培歷史(shi)悠(you)(you)久(jiu),相傳南宋時(shi)(shi)(shi)期,岳家軍(jun)(jun)抗金(jin)北(bei)(bei)上,兵至新(xin)(xin)(xin)(xin)鄉(xiang)(xiang),時(shi)(shi)(shi)值酷(ku)暑,烈日難當(dang),眾(zhong)官兵口干舌燥,萎靡不振。岳飛(fei)大急,如此(ci)疲軍(jun)(jun),何(he)(he)以抗金(jin)!正焦慮時(shi)(shi)(shi),一(yi)老叟率眾(zhong)百(bai)姓擔茶(cha)慰(wei)軍(jun)(jun)。此(ci)茶(cha)望之(zhi)醒目,聞之(zhi)清(qing)神(shen)(shen),飲之(zhi)沁(qin)人心脾,毒暑全消。岳飛(fei)大喜,問老者:此(ci)茶(cha)何(he)(he)名?老者答(da):取城北(bei)(bei)鳳泉(quan)之(zhi)水,焙泉(quan)邊薄(bo)荷(he)為(wei)茶(cha),此(ci)茶(cha)名為(wei)鳳泉(quan)綠。岳飛(fei)大笑:有此(ci)神(shen)(shen)物(wu)助我,何(he)(he)愁金(jin)兵不滅?隨即揮軍(jun)(jun)北(bei)(bei)上,盡破(po)金(jin)兵。鳳泉(quan)綠由此(ci)名聲大振,成為(wei)茗(ming)中極品。明(ming)正德元(yuan)(yuan)年(nian)(nian)(1506 年(nian)(nian))知縣(xian)(xian)(xian)(xian)儲珊、儒(ru)學訓導(dao)李(li)錦編纂《正德新(xin)(xin)(xin)(xin)鄉(xiang)(xiang)縣(xian)(xian)(xian)(xian)志》(鳳泉(quan)區當(dang)時(shi)(shi)(shi)屬新(xin)(xin)(xin)(xin)鄉(xiang)(xiang)縣(xian)(xian)(xian)(xian)管(guan)轄(xia)),為(wei)新(xin)(xin)(xin)(xin)鄉(xiang)(xiang)縣(xian)(xian)(xian)(xian)現(xian)存的(de)第一(yi)部(bu)縣(xian)(xian)(xian)(xian)志,該志第十八(ba)頁(ye)(ye)記載(zai)(zai)(zai)"藥類:薄(bo)荷(he)、瓜(gua)蔞、茯芩、栗谷、枸杞子、透骨草(cao)、半夏、車前子……"。據清(qing)乾(qian)隆十二年(nian)(nian)(1747 年(nian)(nian))知縣(xian)(xian)(xian)(xian)趙開元(yuan)(yuan)修、暢俊(jun)纂《新(xin)(xin)(xin)(xin)鄉(xiang)(xiang)縣(xian)(xian)(xian)(xian)志》(鳳泉(quan)區當(dang)時(shi)(shi)(shi)屬新(xin)(xin)(xin)(xin)鄉(xiang)(xiang)縣(xian)(xian)(xian)(xian)管(guan)轄(xia))第十八(ba)卷(juan)第659 頁(ye)(ye)記載(zai)(zai)(zai):"為(wei)香附(fu)、為(wei)兔絲、為(wei)蛤粉、為(wei)艾、為(wei)薄(bo)荷(he)、為(wei)瓜(gua)蔞……"。河南人民出版社1994 年(nian)(nian)10 月(yue)出版的(de)新(xin)(xin)(xin)(xin)鄉(xiang)(xiang)市(shi)《北(bei)(bei)站區志》(1982 年(nian)(nian)4 月(yue)~2004 年(nian)(nian)1 月(yue)鳳泉(quan)區的(de)原名)第128 頁(ye)(ye)記載(zai)(zai)(zai):"3.花(hua)卉植物(wu) 草(cao)本:芍藥、雞冠花(hua)…… 文竹、荷(he)花(hua)、薄(bo)荷(he)等百(bai)余(yu)種。"以上史(shi)實充分說明(ming)了(le)鳳泉(quan)薄(bo)荷(he)可謂歷史(shi)悠(you)(you)久(jiu),源遠流長。
由于薄(bo)(bo)(bo)荷(he)(he)(he)具有較高(gao)的營(ying)養(yang)價(jia)值(zhi)和(he)藥用價(jia)值(zhi),鳳泉區(qu)種(zhong)(zhong)植(zhi)(zhi)薄(bo)(bo)(bo)荷(he)(he)(he)從古至今一(yi)直未斷,并保持著一(yi)定(ding)的種(zhong)(zhong)植(zhi)(zhi)面積。特(te)別是近年來(lai)(lai),鳳泉薄(bo)(bo)(bo)荷(he)(he)(he)得到進一(yi)步保護和(he)開發,加(jia)工(gong)工(gong)藝(yi)和(he)水平(ping)(ping)不(bu)斷提升,翟(zhai)記薄(bo)(bo)(bo)荷(he)(he)(he)茶制作工(gong)藝(yi)被(bei)確(que)立為"新鄉(xiang)市(shi)非物質文化(hua)(hua)遺產(chan)",以及隨著人民(min)(min)(min)生活水平(ping)(ping)的提高(gao),薄(bo)(bo)(bo)荷(he)(he)(he)的保健功能被(bei)人們越(yue)(yue)來(lai)(lai)越(yue)(yue)重(zhong)視,需求(qiu)量(liang)越(yue)(yue)來(lai)(lai)越(yue)(yue)大,農(nong)民(min)(min)(min)種(zhong)(zhong)植(zhi)(zhi)薄(bo)(bo)(bo)荷(he)(he)(he)的經濟效(xiao)益(yi)也越(yue)(yue)來(lai)(lai)越(yue)(yue)顯著,積極性越(yue)(yue)來(lai)(lai)越(yue)(yue)高(gao)。因此(ci),薄(bo)(bo)(bo)荷(he)(he)(he)作為高(gao)效(xiao)特(te)色經濟作物,具有重(zhong)要的栽培價(jia)值(zhi)。目前,鳳泉區(qu)薄(bo)(bo)(bo)荷(he)(he)(he)種(zhong)(zhong)植(zhi)(zhi)區(qu)域主(zhu)要集中在潞王墳鄉(xiang)、耿黃鄉(xiang)2個(ge)鄉(xiang),并由新鄉(xiang)市(shi)鳳泉區(qu)翟(zhai)記薄(bo)(bo)(bo)荷(he)(he)(he)茶農(nong)民(min)(min)(min)專業合(he)作社牽(qian)頭,集薄(bo)(bo)(bo)荷(he)(he)(he)生產(chan)、加(jia)工(gong)、銷售、研(yan)發、文化(hua)(hua)于一(yi)體,對鳳泉薄(bo)(bo)(bo)荷(he)(he)(he)實施了標(biao)準(zhun)化(hua)(hua)種(zhong)(zhong)植(zhi)(zhi),產(chan)業化(hua)(hua)加(jia)工(gong),品(pin)牌化(hua)(hua)經營(ying),質量(liang)可(ke)靠,特(te)色鮮明,產(chan)品(pin)暢(chang)銷北京(jing)、上海、山東、海南、湖北、新疆(jiang)等20 個(ge)省市(shi),成(cheng)為了當地(di)農(nong)民(min)(min)(min)增收(shou)致富的"仙草"。
鳳(feng)(feng)泉薄(bo)荷(he)作為(wei)鳳(feng)(feng)泉區特產(chan)(chan),具有品(pin)(pin)(pin)質好、知名度(du)高、種植面積大、基(ji)礎(chu)好等優點。為(wei)發(fa)展壯大鳳(feng)(feng)泉薄(bo)荷(he)這一(yi)歷(li)史特產(chan)(chan),新鄉(xiang)市鳳(feng)(feng)泉區翟記薄(bo)荷(he)茶農(nong)(nong)民專業合作社(she)以"樹立鳳(feng)(feng)泉特產(chan)(chan)品(pin)(pin)(pin)牌、實(shi)施地理(li)標(biao)志保(bao)護、打(da)造綠(lv)色食品(pin)(pin)(pin)精品(pin)(pin)(pin)、提高農(nong)(nong)業效益"為(wei)己(ji)任,帶動發(fa)展了3000 余畝(mu)薄(bo)荷(he)生產(chan)(chan)基(ji)地,形成了"合作社(she)+基(ji)地+農(nong)(nong)戶"的(de)經營模(mo)式。合作社(she)實(shi)行統(tong)一(yi)供應優質品(pin)(pin)(pin)種、統(tong)一(yi)生產(chan)(chan)技術(shu)規(gui)程、統(tong)一(yi)技術(shu)指導、統(tong)一(yi)回收加工、統(tong)一(yi)包裝(zhuang)品(pin)(pin)(pin)牌("鳳(feng)(feng)泉綠(lv)" 牌)的(de)"五統(tong)一(yi)"管(guan)理(li)模(mo)式,通過源頭控制,確保(bao)產(chan)(chan)品(pin)(pin)(pin)品(pin)(pin)(pin)質。