相(xiang)傳(chuan),北宋崇(chong)寧(ning)年間(1102~1106),江(jiang)西(xi)廬(lu)陵有(you)一個名叫胡安(an)道的,在朝(chao)廷做(zuo)刑部(bu)秋官。此人機智善謀,審案(an)公正,鐵(tie)面無私,賞(shang)罰分明,故(gu)有(you)第(di)二個包公的美稱。微宗皇帝(di)龍(long)顏大悅,就將宮(gong)廷的一面銅鼓(gu)賜給了他(ta)。
這(zhe)(zhe)(zhe)個銅鼓(gu)(gu)十(shi)分精致,鼓(gu)(gu)兩面刻著(zhu)花紋,鼓(gu)(gu)邊(bian)(鑄)有小點,還有四只提耳(er)。銅鼓(gu)(gu)有七寸多高,磨(mo)盤一(yi)樣(yang)大小,重二(er)十(shi)五斤,輕輕一(yi)擊(ji),聲如(ru)琴瑟(se),猛一(yi)重擊(ji),聲如(ru)洪鐘。人們都說這(zhe)(zhe)(zhe)是一(yi)件吉祥器(qi)物,加上(shang)(shang)這(zhe)(zhe)(zhe)個銅鼓(gu)(gu)經過皇(huang)上(shang)(shang)加封,所(suo)以它就更是一(yi)件寶物了。
后(hou)來,胡安道年(nian)老卸職(zhi),回(hui)到家鄉,把這(zhe)個(ge)銅鼓也(ye)帶回(hui)家鄉。全族的人聽(ting)到這(zhe)個(ge)喜訊后(hou),大(da)禮迎(ying)接把銅鼓掛在宗祠里,頓時滿堂(tang)金碧輝煌,光(guang)彩奪(duo)目(mu)。這(zhe)樣一來,可驚動了三村(cun)九姓,前來觀(guan)看的人絡(luo)繹不絕(jue),胡氏(shi)宗祠被擠得水泄不通,好(hao)不熱鬧。
胡安道說:這是一(yi)件寶物(wu),“寶不(bu)(bu)(bu)露白(bai)”,不(bu)(bu)(bu)能隨(sui)便(bian)掛在祠堂(tang)(tang)里(li),萬一(yi)壞人(ren)盜去(qu),豈(qi)不(bu)(bu)(bu)成了(le)(le)“無妄(wang)之(zhi)(zhi)災”。大(da)家一(yi)聽,認為言之(zhi)(zhi)有理(li),就同意將這個銅鼓(gu)(gu)收藏(zang)起(qi)來,后來,鄰村見銅鼓(gu)(gu)被(bei)藏(zang)起(qi)來了(le)(le),既(ji)見不(bu)(bu)(bu)到鼓(gu)(gu)樣(yang)(yang)(yang),也聽不(bu)(bu)(bu)到鼓(gu)(gu)聲,他(ta)們就仿照銅鼓(gu)(gu)的樣(yang)(yang)(yang)式,做(zuo)了(le)(le)一(yi)個牛皮鼓(gu)(gu),形狀一(yi)模一(yi)樣(yang)(yang)(yang),敲(qiao)起(qi)來聲音洪亮悅耳,于是就把它掛在祠堂(tang)(tang)里(li)做(zuo)為堂(tang)(tang)鼓(gu)(gu),如(ru)遇急難之(zhi)(zhi)事,堂(tang)(tang)鼓(gu)(gu)一(yi)敲(qiao),全村的人(ren)都聚攏起(qi)來。
后來慢慢演變,越(yue)用(yong)越(yue)廣(guang),逢(feng)年過節,婚喪慶(qing)典,擂(lei)鼓(gu)三(san)通,氣氛濃(nong)烈。舞龍燈,打獅燈,也擂(lei)鼓(gu)助興,成為(wei)民間不可缺少(shao)的一種樂器(qi),一直沿用(yong)至今。
無論是(shi)(shi)在熱鬧的廟會或是(shi)(shi)過(guo)年過(guo)節的慶典上,常會看到圓圓胖(pang)胖(pang),有(you)著(zhu)紅色鼓(gu)(gu)(gu)身,演奏起來(lai)氣勢驚人的中國大鼓(gu)(gu)(gu),在許多傳統打擊(ji)樂器里,這(zhe)也是(shi)(shi)一般民眾最熟(shu)悉(xi)的鼓(gu)(gu)(gu)類打擊(ji)樂器,而(er)這(zhe)種(zhong)鼓(gu)(gu)(gu)其實有(you)個正式的名稱叫做大堂鼓(gu)(gu)(gu),是(shi)(shi)堂鼓(gu)(gu)(gu)的一種(zhong)。
大鼓(gu)(gu)(gu)(gu)分為很(hen)多(duo)種,要(yao)用(yong)到的紅鼓(gu)(gu)(gu)(gu)定制通常只要(yao)以下三(san)種:大大鼓(gu)(gu)(gu)(gu)、締大鼓(gu)(gu)(gu)(gu)平和(he)眮小鼓(gu)(gu)(gu)(gu),平常稱為大鼓(gu)(gu)(gu)(gu),中鼓(gu)(gu)(gu)(gu)和(he)小鼓(gu)(gu)(gu)(gu)。大鼓(gu)(gu)(gu)(gu)上(shang)有一根肩帶,打(da)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)時斜背(bei)在左肩,鼓(gu)(gu)(gu)(gu)面斜向上(shang),以右(you)手持棒伐(fa)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)。
首先要(yao)看材質。制鼓(gu)工藝包括選材、刨板、鉚接、箍緊、蒙牛皮、釘竹釘、打底及(ji)上漆等(deng)十(shi)幾道工序(xu),每道工序(xu)都馬虎不(bu)得(de)。紅(hong)鼓(gu)定制的材料(liao)十(shi)分(fen)講究(jiu),鼓(gu)身(shen)要(yao)選用堅硬(ying)的楊木、桉木、苦(ku)楝(lian)木等(deng)。
然后(hou),開始做鼓面(mian)(mian)。鼓面(mian)(mian)必須是老(lao)水(shui)牛的(de)(de)鮮牛皮,皮子(zi)的(de)(de)韌性(xing)、厚度要適中,并要經過嚴格(ge)的(de)(de)除臭處理(li),否則制作好的(de)(de)鼓會有異(yi)味(wei)。鼓皮蒙好之后(hou)要用(yong)大木錘反(fan)復地錘,目的(de)(de)是讓(rang)皮子(zi)繃緊,確保紅鼓定制的(de)(de)音質。