習(xi)水紅稗是貴州遵(zun)義習(xi)水縣(xian)的特產。
習水紅稗(bai),是指(zhi)來自(zi)于習水,在習水縣內種(zhong)植(zhi),生長(chang)和(he)加工的紅稗(bai)。
紅稗作(zuo)為(wei)一(yi)(yi)種古(gu)(gu)老的(de)傳(chuan)(chuan)統作(zuo)物,因(yin)其獨特的(de)生(sheng)物習(xi)性(xing),適(shi)宜種植(zhi)(zhi)于山區,歷史(shi)上種植(zhi)(zhi)紅稗的(de)地(di)區就只有中國的(de)西南山區,主要以習(xi)水(shui)(shui)(shui)地(di)區為(wei)主。習(xi)水(shui)(shui)(shui)位于貴州北(bei)部,是(shi)川黔(qian)渝交界(jie)處(chu),赤水(shui)(shui)(shui)河傳(chuan)(chuan)縣而過,自(zi)古(gu)(gu)就是(shi)一(yi)(yi)個貿易集(ji)散地(di),好出好酒。出酒的(de)地(di)方自(zi)然少不了(le)谷物雜糧,因(yin)此習(xi)水(shui)(shui)(shui)又(you)是(shi)一(yi)(yi)個谷物雜糧種植(zhi)(zhi)大(da)縣,和當地(di)的(de)釀(niang)酒產業相輔相成。在(zai)這(zhe)樣的(de)背景下(xia),紅稗因(yin)其獨特的(de)口感(gan)及營養價值(zhi)在(zai)習(xi)水(shui)(shui)(shui)被(bei)大(da)量種植(zhi)(zhi),并迅速發(fa)展呈一(yi)(yi)定的(de)規模,最(zui)終口耳相傳(chuan)(chuan)的(de)形成了(le)“習(xi)水(shui)(shui)(shui)紅稗”這(zhe)名稱。
《習水縣志》載:“縣內主要有小米、大(da)麥、燕麥、豌(wan)豆(dou)、胡豆(dou)、綠豆(dou)、巴山豆(dou)、北京(jing)豆(dou)、蕓豆(dou)、蕎子(zi)、五(wu)谷(gu)子(zi)、紅(hong)稗(bai)等”。“五(wu)谷(gu)子(zi)(仁米)、燕麥(油麥)、紅(hong)稗(bai)等營養價(jia)值高(gao)(gao),至今只在少數高(gao)(gao)寒山區零星(xing)種(zhong)植(zhi)”。
《遵義(yi)市志載》:“稗類(lei)、黍(shu)子(zi)(zi),明(ming)萬(wan)歷(li)二十九年(nian)(1601年(nian)),平息(xi)播(bo)州之亂(luan)前(qian)遵義(yi)習(xi)水(shui)已有(you)種(zhong)(zhong)植(zhi)。清道(dao)光年(nian)間有(you)雞爪稗、水(shui)稗、爛草米等品種(zhong)(zhong),并有(you)秈(xian)、糯(nuo)之分(fen),在農歷(li)三月種(zhong)(zhong),八月收,黍(shu)子(zi)(zi)農歷(li)三月種(zhong)(zhong),九月收。民(min)國時期只種(zhong)(zhong)稗類(lei)而不種(zhong)(zhong)黍(shu)子(zi)(zi)。稗類(lei)有(you)糯(nuo)紅稗和秈(xian)紅稗兩個農家(jia)品種(zhong)(zhong)。”
《貴州通(tong)(tong)志》載:“黔省山多(duo),田少,最為(wei)瘠薄,若雨(yu)水稍多(duo),則高阜者(zhe)(zhe)得濟,而低(di)洼(wa)者(zhe)(zhe)浸損(sun),若晴霽稍久,則低(di)洼(wa)者(zhe)(zhe)尚資灌溉,而高阜者(zhe)(zhe)已覺旱干,是以歷年(nian)收成不過(guo)六(liu)七(qi)(qi)分(fen)至(zhi)八(ba)九分(fen)而至(zhi)。今歲自(zi)春到秋,雨(yu)陽(yang)應時,通(tong)(tong)省田禾悉皆十(shi)分(fen)茂盛。據各屬稟報,稻谷有(you)每莖十(shi)余穗(sui)者(zhe)(zhe),有(you)兩(liang)岐(qi)三(san)岐(qi)者(zhe)(zhe),有(you)高七(qi)(qi)八(ba)尺至(zhi)偏畝者(zhe)(zhe),且每穗(sui)多(duo)至(zhi)六(liu)百余粒(li);至(zhi)于高粱,亦有(you)五(wu)岐(qi)六(liu)岐(qi)者(zhe)(zhe);小(xiao)米(mi)有(you)穗(sui)長二(er)尺并(bing)二(er)十(shi)四穗(sui)者(zhe)(zhe);它如秋蕎、紅稗以及菜(cai)蔬瓜果之(zhi)類(lei),無不暢茂條達,而深僻苗(miao)地并(bing)新開之(zhi)丹江八(ba)寨處,亦皆十(shi)分(fen)豐收,居民苗(miao)眾咸以為(wei)從來(lai)未有(you)之(zhi)事”。