1、木鼓舞(反排苗族木鼓舞),編號:Ⅲ-25
(1)批次(ci)/類型:2006年(第一(yi)批),新增項目
(2)申報地區或單(dan)位:貴州省臺(tai)江(jiang)縣
(3)保護單位:臺江縣非物質文化遺產保護中(zhong)心
2、木鼓舞(滄源佤族木鼓舞),編號:Ⅲ-25
(1)批次/類型:2006年(第一批),新(xin)增項目
(2)申報(bao)地(di)區或單位(wei):云南省(sheng)滄源佤族自治縣(xian)
(3)保護單位:滄源佤族(zu)自治(zhi)縣文化館
木(mu)(mu)(mu)鼓(gu)(gu)舞(wu)(wu)是(shi)流傳在(zai)西南(nan)苗族、彝(yi)族和佤族人民(min)中(zhong)以敲擊木(mu)(mu)(mu)鼓(gu)(gu)起舞(wu)(wu)祭(ji)祀(si)的(de)(de)民(min)間舞(wu)(wu)蹈(dao)。其鼓(gu)(gu)型多以截(jie)取自然生長的(de)(de)樹木(mu)(mu)(mu)軀干,鑿空內(nei)部(bu)成(cheng)型。一般木(mu)(mu)(mu)鼓(gu)(gu)舞(wu)(wu)為(wei)族群全(quan)體參與的(de)(de)大型祭(ji)祀(si)活(huo)動中(zhong)的(de)(de)一部(bu)分,木(mu)(mu)(mu)鼓(gu)(gu)被(bei)作為(wei)族群的(de)(de)象征,以敲木(mu)(mu)(mu)鼓(gu)(gu)、跳(tiao)木(mu)(mu)(mu)鼓(gu)(gu)為(wei)核心的(de)(de)祭(ji)祀(si)活(huo)動充滿著強烈的(de)(de)祖(zu)先崇拜、自然崇拜的(de)(de)寓意,具有鮮明(ming)的(de)(de)原始文化的(de)(de)特征。
申報(bao)地區(qu)或(huo)單位(wei):貴州(zhou)省(sheng)臺江縣
木(mu)(mu)(mu)鼓舞(wu)(wu)(wu)是貴州(zhou)省(sheng)臺江縣苗(miao)族(zu)群眾所喜愛的一(yi)種(zhong)民間舞(wu)(wu)(wu)蹈,主要有反排(pai)木(mu)(mu)(mu)鼓舞(wu)(wu)(wu)和施洞、革東木(mu)(mu)(mu)鼓舞(wu)(wu)(wu)兩大(da)(da)種(zhong)類(lei),其中(zhong)以反排(pai)木(mu)(mu)(mu)鼓舞(wu)(wu)(wu)影響較(jiao)大(da)(da)。它分(fen)布于貴州(zhou)臺江縣城東南(nan)方26公里處的反排(pai)村(cun),村(cun)中(zhong)居(ju)民皆為苗(miao)族(zu)。傳說反排(pai)木(mu)(mu)(mu)鼓起源于一(yi)對跟從鳥蟲學會(hui)跳舞(wu)(wu)(wu)的古代(dai)兄妹。自古以來,反排(pai)木(mu)(mu)(mu)鼓舞(wu)(wu)(wu)就在(zai)反排(pai)村(cun)世代(dai)相襲。
每(mei)逢丑(chou)年(nian),十二年(nian)一次的(de)(de)祭鼓(gu)(gu)節(jie)(jie)到來(lai),反排木(mu)鼓(gu)(gu)舞(wu)(wu)(wu)(wu)便(bian)要大(da)跳(tiao)一次,與宰牛(niu)祭祀和盛大(da)的(de)(de)節(jie)(jie)慶活動(dong)相(xiang)配合(he)。反排木(mu)鼓(gu)(gu)舞(wu)(wu)(wu)(wu)啟、承、轉、合(he)結(jie)構(gou)完整,舞(wu)(wu)(wu)(wu)蹈動(dong)作簡練,組合(he)豐(feng)富,風格熱(re)烈豪邁,表現先民的(de)(de)生活場(chang)面和地理(li)環境,敘述先民的(de)(de)由(you)(you)來(lai)。舞(wu)(wu)(wu)(wu)蹈發展采用遞進(jin)方式,逐步(bu)把情節(jie)(jie)推(tui)向高(gao)潮,每(mei)個(ge)情節(jie)(jie)層次分(fen)明,過渡(du)自(zi)然。演(yan)員歌舞(wu)(wu)(wu)(wu)并進(jin),五體皆動(dong),甩同邊(bian)手,踏(ta)二四拍,舞(wu)(wu)(wu)(wu)姿粗獷奔(ben)放,灑(sa)脫(tuo)優美(mei),頭、手、腳開(kai)合(he)度大(da),擺動(dong)幅度寬。反排木(mu)鼓(gu)(gu)舞(wu)(wu)(wu)(wu)由(you)(you)“牛(niu)高(gao)抖”、“牛(niu)扎(zha)廈(sha)”、“廈(sha)地福”、“高(gao)抖大(da)”、“扎(zha)廈(sha)耨”五個(ge)鼓(gu)(gu)點章節(jie)(jie)組成(cheng),采用單擊、合(he)擊、交錯敲擊等演(yan)奏手法,鼓(gu)(gu)點錯落有(you)致,節(jie)(jie)奏明快,與舞(wu)(wu)(wu)(wu)蹈有(you)機(ji)地結(jie)合(he)在一起。
反排(pai)村民族(zu)(zu)文(wen)化資源(yuan)豐(feng)富,至(zhi)今仍保(bao)存著(zhu)以反排(pai)木(mu)鼓舞為主要(yao)文(wen)化特征的(de)(de)苗族(zu)(zu)文(wen)化生態圈(quan)。反排(pai)木(mu)鼓舞是苗族(zu)(zu)祭鼓節(jie)重(zhong)(zhong)要(yao)的(de)(de)活動環節(jie),還是連(lian)接苗族(zu)(zu)社會過去、現(xian)在和未來的(de)(de)重(zhong)(zhong)要(yao)文(wen)化紐帶。
申(shen)報地(di)區或單位:云南省滄源佤族自(zi)治縣
滄(cang)(cang)源佤(wa)族木(mu)鼓(gu)舞(wu)分布在云南省臨滄(cang)(cang)市滄(cang)(cang)源佤(wa)族自治縣的巖(yan)帥、單甲、糯良、勐(meng)來(lai)、勐(meng)角、班(ban)洪等鄉鎮(zhen),佤(wa)山村村寨(zhai)寨(zhai)都有自己的木(mu)鼓(gu)歌場。現滄(cang)(cang)源縣有大(da)、中、小型(xing)木(mu)鼓(gu)七百多(duo)只,90%的人能跳木(mu)鼓(gu)舞(wu),唱木(mu)鼓(gu)歌。
滄源佤族(zu)木(mu)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)舞(wu)由拉木(mu)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)、進木(mu)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)房、敲(qiao)(qiao)木(mu)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)、祭木(mu)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)四部分組成(cheng)。每(mei)逢年(nian)節慶典,佤族(zu)男(nan)女老少(shao)都會穿(chuan)戴一新,在(zai)木(mu)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)的(de)(de)敲(qiao)(qiao)擊下圍繞著木(mu)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)房,攜手(shou)(shou)成(cheng)圈(quan)蹁躚起舞(wu)。他(ta)們以(yi)(yi)屈膝、弓腰表示對(dui)木(mu)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)的(de)(de)敬仰,不(bu)分男(nan)女老少(shao)一律按逆時(shi)針方向圍圈(quan)緩慢移動(dong)(dong),動(dong)(dong)作(zuo)以(yi)(yi)甩手(shou)(shou)、走步(bu)(bu)和跺腳(jiao)為(wei)(wei)主(zhu)。第一拍右(you)腳(jiao)向右(you)斜前(qian)方上一步(bu)(bu),雙(shuang)(shuang)手(shou)(shou)曲肘舉(ju)至(zhi)頭斜上方,身體后仰;第二(er)拍左腳(jiao)跟踏一步(bu)(bu),雙(shuang)(shuang)手(shou)(shou)甩至(zhi)身后斜下方,身軀前(qian)傾。如此循環反復,動(dong)(dong)作(zuo)規范而平穩。木(mu)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)舞(wu)貫穿(chuan)于木(mu)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)祭祀活(huo)動(dong)(dong)的(de)(de)全(quan)過程,舞(wu)蹈以(yi)(yi)敲(qiao)(qiao)打(da)木(mu)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)者的(de)(de)領唱與眾人踏節而歌(ge)為(wei)(wei)伴奏,歌(ge)詞多述說民族(zu)歷史、祭祀和勞動(dong)(dong)生產及生活(huo)等方面(mian)的(de)(de)內容。跳(tiao)木(mu)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)舞(wu)時(shi)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)聲震(zhen)天,舞(wu)者秀發飛揚,動(dong)(dong)作(zuo)粗獷奔(ben)放(fang)、熾熱狂野,表現出(chu)佤族(zu)人民勤勞勇敢(gan)的(de)(de)性格特征。目前(qian)滄源佤族(zu)木(mu)鼓(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)(gu)舞(wu)中(zhong)已形(xing)成(cheng)“高格龍(long)勐(meng)”、“甩發舞(wu)”、“加林賽”等影(ying)響較大的(de)(de)代表作(zuo)品。
木鼓是佤(wa)族傳說中(zhong)的(de)(de)(de)(de)通(tong)天(tian)神器,被視為民(min)族繁衍之源頭(tou),是佤(wa)族的(de)(de)(de)(de)歷史文(wen)化(hua)象征。木鼓舞(wu)集(ji)中(zhong)體(ti)現了(le)(le)佤(wa)族民(min)間(jian)歌舞(wu)、文(wen)學(xue)(xue)、藝術(shu)及(ji)宗教信仰的(de)(de)(de)(de)成(cheng)就及(ji)特(te)色,不僅(jin)有較高(gao)的(de)(de)(de)(de)藝術(shu)價值,在(zai)藝術(shu)學(xue)(xue)、民(min)族學(xue)(xue)、民(min)俗學(xue)(xue)、宗教學(xue)(xue)等(deng)方面(mian)也(ye)具有一定的(de)(de)(de)(de)研究價值。木鼓舞(wu)是佤(wa)族民(min)間(jian)歌舞(wu)的(de)(de)(de)(de)集(ji)大成(cheng)者,是佤(wa)族文(wen)化(hua)最直觀生動的(de)(de)(de)(de)體(ti)現,一直為廣大佤(wa)族民(min)眾所喜愛,為其民(min)族精神的(de)(de)(de)(de)凝聚起(qi)到了(le)(le)不可替代的(de)(de)(de)(de)作用。